écrivains et journalistes yiddish en France

ATTENTION, CETTE PAGE EST EN COURS DE CONSTRUCTION !

 

AB | C | D | EFGH | I | JKLMN | O | PRST | U | VWYZ

A

 

AKERMAN, RIVKE (?-?)


רבֿקה אַקערמאַן
Poétesse. Née en Pologne. A vécu en France après la Deuxième Guerre mondiale. Morte à Paris.
Publications en France :
* Poemen un lider fun payn / פּאָעמען און לידער פֿון פּײַן  (Poèmes et chants de douleur), couv. et portrait : Henryk Berlewi, Paris, 1957, 96 p. [titre sur la couv. : Lider fun payn.  Gezetst un gedrukt bay Maks Hershboym, Impr. de la Harpe, 32 rue des Meaux, Paris, 19e]

Rivke Akerman, Lider fun payn. Couv. : Henryk Berlewi

 

ALPERIN, ARN (1901-1988)
אַהרן אַלפּערין
Journaliste. Né à Lodz (Pologne). A vécu en France dans les années 1928-1941. Mort à New York.
Publications :
* Forn Yidn keyn Yisroel : mitn shtrom fun der aliye (Jérusalem, 1967), Nokhem Goldman (Jérusalem, 1976)

 

ARTSISHEVSKA, TEA (Totshe Artsishevska, Tea Arciszewska, pseudonyme : Miryam Izraels, 1890?-1962)


טעאַ אַרצישעווסקאַ
Dramaturge, actrice. Née à Lodz. A vécu en France dans les années 1946?-1962. Morte à Paris.
Publications en France :
* Miryaml : dramatisher tsikl in fuftsn bilder / מרימל : דראַמאַטישער ציקל אין פֿופֿצן בילדער (Petite Miriam : cycle dramatique en 15 tableaux), préface : Yoysef Opatoshu, page de titre, lettrines : Arthur Kolnik, Paris, Di goldene pave, 1959, 238 p. [Impr. Vogue, 176, quai de Jemmapes, Paris 10e]

“Miryaml” de Tea Artsishevska

 

ASCH, SHOLEM (Schalom Asch, 1880-1957)


שלום אַש
Nouvelliste, romancier, dramaturge. Né à Kutno (Pologne). A vécu en France dans les années 1925?-1938?. Mort à Londres.
Adresse dans la banlieue parisienne : 5 rue Emile à Bellevue (aujourd’hui 5 rue Jules Hetzel à Meudon).
Publications :
Der Got fun nekome : a drame in 3 aktn (Vilnius, 1907),Yugnt (Varsovie, 1908 ; New York, 1911, 1917, 1918), A shtetl : a poeme fun dem yidishn lebn in Poyln (Varsovie, 1909 ; Vilnius, 1920), Dertseylungen (Varsovie, 1909), Erd (Varsovie, 1910), Motivn (Varsovie, 1910), Reb Shloyme Nogid : a poeme fun yidishn lebn (Vilnius, 1911), Amerike (Varsovie, 1911), Drames (Vilnius, 1911), Der landsman : a komedye in 3 aktn (Varsovie, 1911), Fun shtot un dorf (Varsovie, 1911), Dramen (Varsovie, 1912), Di yorshim : a drame in 4 aktn (Vilnius, 1913), Mayselekh fun Khumesh (Vilnius, 1913 ; Varsovie, 1924), Meri (New York, 1917), Motke ganev (New York, 1918 ; Varsovie, 1923 ; New York, 1953), Erets-Yisroel : dertseylungen fun der alter heym (New York, 1918), Der veg tsu zikh (New York, 1918), Bleter : der yidisher soldat un andere dertseylungen (New York, 1918), Yunge yorn un andere dertseylungen (New York, 1918), Onkl Mozes (New York, 1918, 1940 ; Buenos Aires, 1973), Kidush-hashem un andere dertseylungen (New York, 1919), Dos bukh fun tsar (New York, 1921), Gezamlte shriftn (New York, 1921, 1923 ; Varsovie, 1924-1938), Motke ganev : a folksshtik in 3 aktn mit a prolog (Varsovie, 1923), Khaim Lederers tsurikkumen (Varsovie, 1927), Himl un erd (Varsovie, 1931), Der tilim-Yid : roman (Varsovie 1935 ; New York, 1936, 1947, 1952), Kidush-hashem : roman (Varsovie, 1937 ; New York, 1942, 1947, 1960), Der man fun Natseres (New York, 1943, 1950), Hitlers geburt (New York, 1944), Ist River : roman [East River] (New York, 1946), Der brenendiker dorn (New York, 1946), Geklibene verk (New York, 1947-1949), Moyshe (New York, 1951), Farn mabl : Peterburg. Varshe. Moskve (Buenos Aires, 1946 ; sous le titre Dray shtet, New York, 1952), Grosman un zun (New York, 1954), Der novi (Tel Aviv, 1956), Noveln (Varsovie, 1958)
Traductions en français :
* Le soldat juif, traduction de L. Blumenfeld, Paris, Renaissance du livre, 1922, 255 p.
* La chaise électrique
, traduit par Alzir Hella et Isa Altkaufer, préface de Stefan Zweig, Paris, Stock, 1931, 246 p.
* Pétersbourg, traduit de l’allemand par Alexandre Vialatte, préface : Stefan Zweig, Paris, B. Grasset, 1933, 382 p. [éd. suivantes : Pierre Belfond, 1986, Mémoire du livre, 1999, 2001]
* Le juif aux Psaumes : roman, traduction de Juliette Pary et de J. Pougatz, Paris, Flammarion, 1939, 355 p. [éd. suivantes : 1960, 1971]
* Le Nazaréen, traduit de l’américain par Christine Croizard Guillot de Saix et Gilbert Martineau, Paris, Les Editions Nagel, 1947, 743 p.
* East river : quartier juif, adapt. de l’américain par Yves Maurion, coll. La terre est ronde, Paris, Les deux sirènes, 1949, 381 p.
* Marie, mère de Jèsus (Mary), traduit de l’anglais et annoté par Eugéne Bestaux, Paris, Calmann-Lévy, 1951, 532 p.
* Moïse (Moses), trad. de l’américain par Eugène Bestaux, préf. de Marcel Brion, Paris, Calmann-Lévy, 1954, 366 p.
* Isaïe, prophète d’Israël (The prophet), traduit de l’américain par Eugène Bestaux, Paris, Calmann-Lévy, 1957, 300 p.
* La Sanctification du nom, trad. : Aby Wieviorka, préf. : Yitskhok Niborski, Lausanne, L’Age d’Homme, 1985, 227 p.
* Varsovie, traduit du yiddish par Aby Wieviorka et Henri Raczymow, Paris, P. Belfond, 1987, 330 p. [2e éd. : Mémoire du Livre, 2001]
* Moscou, traduit du yiddish par Rachel Ertel, Paris, P. Belfond, 1988, 367 p. [2e éd. Mémoire du livre, 2002]

Portrait de Sholem Asch : Henryk Berlewi (1921)

 

ASHENDORF, YISROEL (1909-1956)


ישׂראל אַשענדאָרף
Poète, nouvelliste, dramaturge. Né en Ukraine. A vécu en France dans les années 1948-1953. Mort en Argentine.
Publications en France :
* Vey un vander : lider / וויי און וואַנדער : לידער (Douleur et errance : poèmes), Paris, Yidisher PEN-Club, mit der hilf fun der Kultur-opteylung baym JOINT in Frankraykh, 1950, 123 p.
* Shutfim fun goyrl : dertseylungen / שותּפֿים פֿון גורל : דערציילונגען (Partenaires en destin : nouvelles), Paris, Bikher fun yidishn PEN-Club, mit der hilf fun der Kultur-opteylung baym JOINT in Frankraykh, 1953, 197 p.
Autres publications :
Montik in der fri : lider (Lemberg/Varsovie, 1937), Der meylekh Shoel : historishe tragedye (Lodz, 1948), Der meylekh Dovid : dramatishe poeme (Buenos Aires, 1956), Letste shriftn (Buenos Aires, 1958)

 

AYALTI, KHONEN (pseudonyme de Khonen Klenbart, 1910-1992)


חנן אַיאַלטי
Romancier, nouvelliste. Né en Biélorussie. A vécu en France dans les années 1933-1942. Mort à New York.
Publications :
“Bum” un keytn : roman (Wilno, 1936), Der hotel vos ekzistirt nit : roman (Montevideo, 1944), Tate un zun : roman (Buenos Aires, 1945), Der tshek un di eybikeyt : noveln (Montevideo, 1950), Vayter fun Bruklin : roman (New York – Montevideo, 1958), On a forhang : notitsn fun a rayze-togbukh (New York, 1962), Der man fun Le Mil un andere dertseylungen (Tel Aviv, 1974)
Traductions en français :
* Attendez-moi métro République : roman ; traduit du yiddish par Monique Charbonnel-Grinhaus ; introduction de Gilles Rozier, Paris, éd. de l’Antilope, 2016, 447 p. [original yiddish : Tate un zun]

 

AYKHENRAND, LEYZER (1912-1985)


לייזער אײַכענראַנד
Poète. Né en Pologne. A vécu en France dans les années 1937-1942 et 1946-1953. Mort à Männedorf (Suisse).
Publications en France :
* Mimaamakim : lider un sonetn / ממעמקים : לידער און סאָנעטן (De profundis : poèmes et sonnets), Paris, Di goldene pave, 1953, 165 p.
Autres publications :
Dos broyt fun tsar (Tel Aviv, 1964), Landshaft fun goyrl (Tel Aviv, 1980), Tsvishn itst un keynmol (Tel Aviv, 1984), Di eybike rege (Tel Aviv, 1988).

 

Leyzer Aykhenrand. Portrait : Benn

B

 

BAL-HAKHALOYMES voir SCHWARZBARD, SHOLEM

 

BEKERMAN, ARN (1897-1943)


אַהרן בעקערמאַן
Critique littéraire. Né en Pologne. A vécu en France dans les années 1926-1943. Assassiné à Auschwitz.
Publications en France :
* Anatol Frans : zayn lebn un shafn / אַנאַטאָל פֿראַנס : זײַן לעבן און שאַפֿן (Anatole France : sa vie et son œuvre), Paris, Viner farlag fun A. B. Tserata, 1939, 264 p.
Autres publications :
Dostoyevski : zayn lebn un shafn (Varsovie, 1920?), Borekh Glazman : a monografye mit a biblyografye fun zayne verk (New York, 1944), F. Bimko : der dramaturg un realist (New York, 1944).

Arn Bekerman avec sa femme et son fils (source : Yizker-bukh tsum ondenk fun fertsn umgekumene parizer yidishe shrayber)

 

BENEK, K. (pseudonyme de Bunem Kats, 1905-1984)
ק. בענעק
Nouvelliste, romancier, auteur de mémoires. Né à Lodz. A vécu en France dans les années 1938-1984. Mort à Paris.
Publications en France :
* Parizer abazhurn : reportazhn, noveln, bilder / פּאַריזער אַבאַזשורן : רעפּאָרטאַזשן, נאָוועלן, בילדער (“Bonjours” parisiens : reportages, nouvelles, tableaux), Paris, Tsuzamen, 1938, 166 p.
* Unter di parizer himlen : dertseylungen un reportazhn / אונטער די פּאַריזער הימלען : דערציילונגען און רעפּאָרטאַזשן (Sous les cieux de Paris : nouvelles et reportages), couv. Mané-Katz, Paris, Oyfsnay, 1957, 249 p.
* Di broyne mes-lesn : roman fun di milkhome-yorn / די ברוינע מעת־לעתן : ראָמאַן פֿון די מלחמה־יאָרן (Les jours bruns : roman des années de la guerre), Paris, 1972, 253 p.
* Yisroel, undzer land : dertseylungen un reportazhn / ישׂראל, אונדזער לאַנד : דערציילונגען און רעפּאָרטאַזשן (Israël, notre pays : nouvelles et reportages), couv. : Shmuel Blum, Paris, 1977, 285 p.
* Di Yidn fun nekhtn : dertseylungen, reportazhn, eseyen, bilder / די ייִדן פֿון נעכטן : דערציילונגען, רעפּאָרטאַזשן, עסייען, בילדער (Les Juifs d’hier : nouvelles, reportages, essais, tableaux), couv. Mané-Katz, Paris, 1983, 243 p.
Traductions en français :
* K. Benek, Sous le ciel de Paris : le petit monde du Pletzl, trad. du yiddish et notes de Serge-Allain Rozenblum, éd. Fabert, 2020

Portrait de K. Benek : Mané-Katz

 

BERESNIAK, MAURICE (Moyshe Berezniak, 1887-1942)


משה בערערזניאַק
Journaliste, prosateur. Né à Khodorkiv (Ukraine). A vécu en France dans les années 1908-1942. Assassiné à Auschwitz.
Fils de l’imprimeur, lexicographe et journaliste hébraïque et yiddish Abraham Lazare Beresniak (Avrom-Eliezer Berezniak, 1861-1943). A publié des textes journalistiques et littéraires dans le journal Undzer shtime (Paris) dans les années 1938-1939.

 

BERG, ARNA (?-?)
אַרנאַ בערג
Poétesse et novelliste. Née à Vilnius. A vécu en France dans les années 1929-1933 (?).
À partir du 15 décembre 1933, collaboratrice du journal Folksblat de Kaunas (Lituanie). Shprotsungen fut son premier recueil.
Publications en France :
* Shprotsungen / שפּראָצונגען (Germination), Paris, Yugnt, 1933, 31 p. [Maison d’édition Yugnt / Jeunesse, 60, rue Pixérécourt, Paris 20e. Impr. : Soc. d’Impr. et d’édition, 32 rue Ménilmontant, Paris 20e]

 

BERGER, LILI (1916-1996)


לילי בערגער
Romancière, nouvelliste, essayiste, critique littéraire. Née en Pologne. A vécu en France dans les années 1936-1949, 1968-1996. Morte à Paris.
Ses archives se trouvent à la Maison de la culture yiddish – Bibliothèque Medem.
Publications en France :
* Opgerisene tsvaygn : noveln un dertseylungen / אָפּגעריסענע צווײַגן : נאָוועלן און דערציילונגען (Branches arrachées : nouvelles), couv. , ill. : Benn, Paris, 1970, 229 p.
* In gang fun tsayt : eseyen – shefer un shafung / אין גאַנג פֿון צײַט : עסייען – שעפֿער און שאַפֿונג (Au fil des années : essais), Paris, 1976, 339 p.
* Fun vayt un fun noent : noveln. Der letster tog : dramaturgishe skitse vegn Yanush Kortshak / פֿון ווײַט און פֿון נאָענט : נאָוועלן. דער לעצטער טאָג : דראַמאַטורגישע סקיצע וועגן יאַנוש קאָרטשאַק (De loin et de près : nouvelles. Le dernier jour : esquisse dramatique au sujet de Janusz Korczak), Paris, 1978, 247 p.
* Oyf di khvalyes fun goyrl : noveln, dertseylungen, literarishe eseyen / אויף די כוואַליעס פֿון גורל : נאָוועלן, דערציילונגען, ליטעראַרישע עסייען (Sur les vagues du destin : nouvelles, essais littéraires), Paris, 1986, 283 p.
* In loyf fun tsayt : dertseylungen, noveln, eseyen / אין לויף פֿון צײַט : דערציילונגען, נאָוועלן, עסייען (Au fil du temps : récits, nouvelles et essais), 1988, 227 p.
* Geshtaltn un pasirungen : dertseylungen, noveln, eseyen / געשטאַלטן און פּאַסירונגען : דערציילונגען, נאָוועלן, עסייען (Silhouettes et événements : nouvelles, essais), Paris, 1991, 223 p.
Autres publications :
Eseyen un shkitsn (Varsovie, 1962), Fun haynt un nekhtn (Varsovie, 1965), Nokhn mabl (Varsovie, 1967), Tsvishn shturems : roman (Buenos Aires, 1974), Nisht farendikte bletlekh : roman (Tel Aviv, 1982), Ekhos fun a vaytn nekhtn : dertseylungen, khumesh-mayselekh, eseyen un skitsn (Tel Aviv, 1993)
En français :
* Korczak : un homme, un symbole, coll. Témoignages pédagogiques, Paris, Magnard, 1989, 96 p.

 

BERN, AVROM (1900?-1981)
אַווראָם בערן
Poète. A vécu en France vers 1934.
Publications en France :
* Dimitrov : poeme / דימיטראָוו : פּאָעמע (Dimitrov : poème), Paris, Yid. Sek. baym A. E. A. R., S. G., Foroys, 1934, 15 p.

 

BERNARD, L. (Avrom-Berish Lindenberg, Bernard A. Lindenberg, 1908-1972)


ל. בערנאַרד
Journaliste, nouvelliste, critique, lexicographe. Né à Lodz. A vécu en France à partir des années 1920 (?). Mort à Paris.
A reçu l’éducation traditionnelle. Lycée et études à Strasbourg. En 1931, diplôme ingénieur chimiste. 1936, maîtrise en biologie. Pendant la Seconde Guerre mondiale en Suisse, où il a travaillé avec Liebmann Hersch. Après la guerre, il est rentré à Paris. 1947, doctorat en biologie. A travaillé dans des instituts de biochimie à Monpellier, Orléans et Paris. Actif dans des milieux communistes, puis, à partir de 1956, des Poalei-Sion de gauche. Rédacteur de l’Arbeter-Vort (Paris). A publié dans Parizer Tsaytshrift. A participé dans le projet de la rédaction des dictionnaires yiddish-français et français-yiddish.

 

BERNBOYM, Y. (?-?)
י. בערנבוים
Prosateur. A vécu en France dans les années 1920.
Publications en France :
* Kleyne “mayselekh” far groyse mentshn : dertseylt fun a gaystlekhn, oyf di shpitsn fun di berg, arum dem venetsyanishn kloyster / קליינע ״מעשׂהלעך״ פֿאַר גרויסע מענטשן : דערציילט פֿון אַ גײַסטלעכן, אויף די שפּיצן פֿון די בערג, אַרום דעם ווענעציאַנישן קלויסער (“Petites histoires” pour grandes personnes : racontées par un religieux, sur les cimes des montagnes, autour de l’église vénitienne), Paris, Yugnt, 1921, 88 p. [Impr. Bernas]

 

BERNFELD, YOYSEF (1893-1972)
יוסף בערנפֿעלד
Essayiste. Né en Galicie. A vécu en France dans les années 1946?-1972. Mort à Paris.

 

BLAY, AVROM (1893-1974)
אַבֿרהם בלײַ
Auteur de poèmes pour enfants. Né en Ukraine occidentale. A vécu en France dans les années 1932-1939. Mort à Tel Aviv.
Publications en France :
* Zingen mir a lidele / זינגען מיר אַ לידעלע (Nous chantons une comptine [poèmes pour enfants]), Paris, 1938, 46 p. [Impr. S.N.I.E.]
Autres publications :
Blumenyava (Tel Aviv, 1950), Arabeskn (Tel Aviv, 1967)

 

BLUMENFELD, LUPUS (1889-1929)


לופּוס בלומענפֿעלד
Journaliste, critique littéraire, traducteur du yiddish en français et du français en yiddish. Né en Roumanie. A vécu en France dans les années 1909-1929. Mort à Paris.
Publications :
en français 
* I.-L. Péretz, portrait dessiné par Pierre Larivière, Paris, Librairie d’action d’art de la ghilde “Les Forgerons”, 1916, 43 p.
en tant que traducteur 
* Anthologie des conteurs yidisch, traduite du Yidisch par L. Blumenfeld, coll. Les Prosateurs Étrangers Modernes, Paris, F. Rieder et C., 1922, 260 p. [4 éd.]

Lupus Blumenfeld. Portrait de Salomon Bernstein (nov. 1929)

 

BORVIN-FRENKEL voir FRENKEL, BORVIN

 

BORWICZ, MICHAL (Michel Borwicz, né Michal Boruchowicz, 1911-1987)


מיכאַל באָרוויטש
Historien de la Shoah. Né à Cracovie. A vécu en France dans les années 1947-1987. Mort à Paris.
Publications en France
en yiddish
* Tsvantsik yor shpeter / צוואַנציק יאָר שפּעטער (Vingt ans plus tard), coll. Minyatur-biblyotek, Paris, Alveltlekher Yidisher Kultur-Kongres in Frankraykh, 1964, 62 p.
en français 
* Écrits des condamnés à mort sous l’occupation allemande : 1939-1945, étude sociologique par Michel Borwicz, Paris, Presses universitaires de France, 1954, 276 p. (2e éd. 1996).
* L’Insurrection du Ghetto de Varsovie, présentée par Michel Borwicz, Paris, René Julliard, 1966, 255 p.
* Auschwitz selon Varsovie ou Chambres à gaz “déjudaïsées”
, Paris, Association indépendante des anciens déportés et internés juifs de France, 1970, 27 p.
en polonais 
* Ludzie, książki, spory…, Paris, Księgarnia Polska w Paryżu, 1980, 231 p.
* Spod szubienicy w teren, Paris, Księgarnia Polska w Paryżu, 1980, 183 p.
en tant que directeur
* 1000 yor yidish-lebn in Poyln / 1000 ans de vie juive en Pologne / 1000 shana yahadut Polin / 1000 años de vida de los judios en Polonia / 1000 lat życia Żydów w Polsce / 1000 years of Jewish life in Poland, rédigé par Michel Borwicz, Paris, Forshungs-tsenter far geshikhte baym Farband fun poylishe Yidn in Frankraykh, Centre d’études historiques (auprès de l’Association des Juifs Polonais en France), [1955], 440 p. [ouvrage en plusieurs langues, photos]
Autres publications :
Uniwersytet zbirów. : rzecz o obozie Janowskim we Lwowie 1941-1944 (en polonais, Cracovie, 1946), Literatura w obozie (en polonais, Cracovie, 1946), Ze śmiercią na ty (en polonais, Varsovie, 1946), Organizowanie wściekłości (en polonais, Varsovie, 1947),  Arishe papirn (en yiddish, Buenos Aires, 1954)

 

BRODATI, A. (?-?)
אַ. בראָדאַטי
Poète, journaliste. Collaborateur de la revue mensuelle Der Gedank (La Pensée, Paris, 1926).
Publications en France :
* Lider far an eynzame printsesin / לידער פֿאַר אַן איינזאַמע פּרינצעסין (Poèmes pour une princesse solitaire), Paris, Initsyativ-grupe tsu farshpreytn literatur un kunst, 1924, 16 p.

 

BURSTEIN-FINER, JACQUES voir FINER, YITSKHOK

 

BURSHTIN, Y. (Yoysef?, ?-?)
י. בורשטין
Auteur de nouvelles humoristiques.
Publications en France :
* Parizer humoreskes / פּאַריזער הומאָרעסקעס (Humour parisien), Paris, 1964, 94 p. [Impr. La Harpe]

 

BYALER, LEYB (1896-1977)
לייב ביאַלער
Poète. Né à Varsovie. A vécu en France dans les années 1948-1950. Mort à Jérusalem.
Publications en France :
* Oysgetrifte likht : lider / אויסגעטריפֿטע ליכט : לידער (Bougies consumées : poèmes), Paris, aroysgegebn durkh a grupe fraynd, 1949, 47 p. [Impr. Éditions Polyglottes]

C

 

CHARNEY, DANIEL voir TSHARNI, DANIEL

 

CHARNEY, FREYDL voir SOSONKIN-TSHARNI, FREYDL

 

CHNÉOUR, ZALMAN voir SHNEOUR, ZALMAN

 

CUKIER, JOSEPH voir TSUKER, YOSL

D

 

DANYELS, YITSKHOK (?-?)
יצחק דאַניעלס
Romancier. A vécu en France dans les années 1920.
Publications en France :
* Friling : mayn roman tsivilizatsye / פֿרילינג : מיין ראָמאַן ציוויליזאַציע (Printemps : roman), Paris, 1925, 75 p.

 

DIAMANT, ZAYNVL voir DYAMANT, ZAYNVL

 

DOMANKEVITSH, LEYZER (Lajzer Domankiewicz, 1896-1973)


לייזער דאָמאַנקעוויטש
Essayiste. Né à Krośniewice (région de Kutno, Pologne). A vécu en France dans les années 1930-1973. Mort à Paris.
Né dans une famille traditionnelle. A vécu à Lodz dans les années 1920. Pendant l’Occupation, caché à Lyon. Après la Libération, rédacteur littéraire de l’Arbeter-Vort (Paris, 1944-1949). Membre de la rédaction de Kultur-Yedies (Paris, 1949-1952). À partir de 1949, membre de la rédaction de l’Undzer Vort (Paris), ensuite son rédacteur en chef (1955-1966). Il y rédigeait notamment la page littéraire le samedi. Membre de la rédaction de Almanakh (Paris, 1955 et 1960), édité par l’Association des écrivains et journalistes juifs de France (Fareyn fun yidishe shrayber un zhurnalistn in Frankraykh), dont il a été longtemps membre du Bureau, et, à partir de 1967, le président d’honneur.
Publications en France :
* Fun aktueln un eybikn : eseyen / פֿון אַקטועלן און אייביקן : עסייען (Actuel et éternel : essais), Paris, 1954, 204 p.
* Tseshotene kerner : eseyen / צעשאָטענע קערנער : עסייען (Grains dispersés), Paris, coll. Minyatur-biblyotek, 1961, 57 p.
* Netsekh yidishkeyt : eseyen / נצח ייִדישקייט : עסייען (Pérennité du yiddish : essais), Paris, aroysgegebn fun der mishpokhe, 1980, 336 p.
Autres publications :
Verter un vertn (Tel Aviv, 1965)

Leyzer Domankevish. Portrait : Félicia Pacanowska

 

DVORZHETSKI, MARK (Mark Dworzecki, Marc Dvorjetski, 1908-1975)
מאַרק דוואָרזשעצקי
Auteur d’écrits historiques au sujet de la Shoah. Né à Vilnius. A vécu en France dans les années 1945-1949. Mort à Tel Aviv.
Publications en France :
* Kamf farn gezunt in geto-Vilne / קאַמף פֿאַרן געזונט אין געטאָ־ווילנע (Le combat pour la santé dans le Ghetto de Wilno), Paris – Genève, OSE, 1946, 78 p. [Impr. ABECE, Paris]
* Yerusholaim-DeLite in kamf un umkum : zikhroynes fun vilner geto
 / ירושלים־דליטא אין קאַמף און אומקום : זכרונות פֿון ווילנער געטאָ (Lutte et chute de la Jérusalem-de-Lithuanie : histoire du Ghetto de Vilna) ,Paris, Yidisher Folksfarband in Frankraykh / Union populaire juive de France, Yidisher natsyonaler arbeter-farband in Amerike, 1948, 515 p.
* Hirshke Glik : der mekhaber fun partizaner-himn “Zog nisht keyn mol az du geyst dayn letstn veg”
 / הירשקע גליק : דער מחבר פֿון פּאַרטיזאַנער־הימן “זאָג נישט קיין מאָל, אַז דו גייסט דײַן לעצטן וועג” (Hirshke Glik : l’auteur de l’hymne des partisans “Ne dis jamais que tu suis ton dernier chemin”), Paris, Undzer kiyem, 1966, 96 p.
Traductions en français :
* Ghetto à l’Est : roman ; traduit du yiddish par Arnold Mandel, coll. La Cité universelle, Paris, Robert Marin, 1950, 302 p.
* La victoire du ghetto ; traduit par Arnold Mandel, Paris, France-Empire, 1962, 319 p.
Autres publications :
Le ghetto de Vilna (trad. de Kamf farn gezunt in vilner geto, Genève, 1946), Eyrope on kinder (en yiddish, Jérusalem – Tel Aviv, 1961), Vayse nekht un shvartse teg : Yidn-lagern in Estonye (en yiddish, Tel Aviv, 1970)

M. Dvorzhetski en tant que témoin au procès Eichmann (1961)

 

DYADYA MISHA voir GILDENMAN, MOYSHE

 

DYAMANT, ZAYNVL (1904-1963)


זײַנוול דיאַמאַנט
Nouvelliste. Né en Pologne. A vécu en France dans les années 1928-1941. Mort à New York.
Publications en France :
* Untern haknkreyts : noveln / אונטערן האַקנקרייץ : נאָוועלן (Sous la croix gammée : nouvelles), Paris, A. B. Tserata, 1946, 217 p.
Autres publications :
Oyf ale vintn : noveln (New York, 1957)

 

DZHALOVSKI, MEYER (Meir Dzialowski, 1899-1943)


מאיר דזשאַלאָווסקי
Poète, traducteur. Né en Pologne. A vécu en France dans les années 1929-1943. Assassiné pendant la Shoah.
Publications en France :
* A broyt mit a meser / אַ ברויט מיט אַ מעסער (Pain et couteau : poèmes), Paris, Yidisher shrayber-farband / Association des écrivains juifs, 1937, 111 p.

E

 

EDISON, YITSKHOK (Jerzy Edison, 1918-2003)
יצחק עדיסאָן
Auteur de témoignages. Né en Pologne. A vécu en France dans les années 1947-1957?. Mort à New York.
Publications en France :
* Mayne fir yor in Sovyet-Rusland / מײַנע פֿיר יאָר אין סאָוויעט־רוסלאַנד (Quatre années en U.R.S.S.), Paris, 1953, 296 p.
* Poyln nokh der “bafrayung” / פּוילן נאָך דער ״באַפֿרײַונג״ (La Pologne après la “Libération”), Paris, 1956, 166 p. [Impr. Gelbard]

 

EFROYKIN, YISROEL (Israel Jefroykin, 1884-1954)

ישֹראל יעפֿרויקין / עפֿרויקין
Essayiste. Né en Lituanie. A vécu en France dans les années 1920-1954. Mort à Paris.
Publications en France :
* A khezhbn-hanefesh / אַ חשבון־הנפֿש (Un examen de conscience), Paris, A. B. Tserata, 1948, 491 p.
* Oyfkum un umkum fun yidishe goles-shprakhn un dyalektn
/ אויפֿקום און אומקום פֿון ייִדישע גלות שפּראַכן און דיאַלעקטן (Naissance et disparition des langues juives de la Diaspora), Paris, Kiyem / Kiyoum, 1951, 95 p.
Autres publications :
In kholem un oyf der vor : eseyen vegn alte problemen in a nayer tsayt (New York, 1944), Kdushe un gvure bay Yidn. Amol un haynt : gzeyres 5700-5705 (New York, 1949)

Yisroel Efroykin. Portrait : Benn

 

ELSKI, T. (pseudonyme de Leybl Troyanovski, 1909-1941)


ט. עלסקי
Auteur de reportages. Né à Varsovie. A vécu en France dans les années 1929-1941. Assassiné pendant la Shoah.
Publications en France :
* Oyf di frontn fun Shpanye : reportazhn / אויף די פֿראָנטן פֿון שפּאַניע : רעפּאָרטאַזשן (Sur les fronts d’Espagne : reportages), préf. Egon Erwin Kisch, Paris, A. B. Tserata, 1939, 190 p.

 

EYNHORN, DOVID (David Einhorn, 1886-1973)


דוד איינהאָרן
Poète. Né en Biélorussie. A vécu en France en 1912, ainsi que dans les années 1925-1938 (?). Mort à New York.
Publications en France :
* Vyolet : lider 1924-1930 / וויאָלעט : לידער 1924 – 1930 (Violet : poèmes 1924-1930), Paris, Le Triangle, [1930?], 108 p.
Autres publications :
Shtile gezangen (Vilnius, 1909), Mayne lider (Vilnius, 1913), Tsu a yidisher tokhter : lider (New York, 1917), Shtile yugnt (Varsovie, 1920), Shvarts-royt : gedanken un bilder (Varsovie, 1921), Rekvyem (Berlin, 1922), Gezamlte lider : 1904-1924 (Berlin, 1925), Ven der friling kumt : lider (Varsovie, 1926), Fun Berlin biz San-Frantsisko : ayndrukn un vizyonen (Varsovie, 1930), Av-horakhamim (New York, 1943), Gezamlte lider : 1904-1951 (New York, 1952)

F

 

FENSTER, HERSH (Hersh-Leyb Fenster, 1892-1964)


הערש פֿענסטער
Essayiste, critique d’art et de littérature, prosateur. Né à Baranów (Pologne). A vécu en France dans les années 1922-1964. Mort à Paris.
Ses archives se trouvent à la Maison de la culture yiddish – Bibliothèque Medem et au Musée d’Art et d’Histoire du Judaïsme. Cliquer ici pour voir les documents numérisés.
Publications en France :
* Undzere farpaynikte kinstler / אונדזערע פֿאַרפּײַניקטע קינסטלער (Nos artistes martyrs), avant-propos Marc Chagall, page de titre Arthur Kolnik, Paris, 1951, 262 p. [Impr. ABECE]
* Han Riner : zayn lebn un shafn / האַן רינער, זײַן לעבן און שאַפֿן (Han Ryner, sa vie et son œuvre), Paris – Tel Aviv, Biblyotek Fraye Tribune, 1951, 31 p.

Hersh Fenster, Undzere farpaynikte kinstler. Jaquette : Arthur Kolnik.

 

FINER, YITSKHOK (Yitskhok Burshteyn-Finer, Jacques Burstein-Finer, 1908-1996)
יצחק פֿינער
Nouvelliste, romancier. Né à Varsovie. A vécu en France à partir de 1925. Mort à Paris.
Publications en France :
* Di sho fun beyn-hashmoshes : dertseylungen fun di okupatsye-yorn / די שעה פֿון בין-השמשות : דערציילונגען פֿון די אָקופּאַציע־יאָרן (L’heure du crépuscule : nouvelles des années d’Occupation), Paris, Oyfsnay, 1951, 210 p.
Autres publications :
Noveln (Varsovie, 1961), Di fir tsaytn (Tel Aviv, 1966), Mayn mame : skitsn, dertseylungen, noveln (Tel Aviv, 1978), Tsvey mishpokhes : roman (Tel Aviv, 1983), Tsuzamen : lider (Tel Aviv, 1983)

Yitskhok Finer. Portrait de Mikhl Milberger

 

FRANK, NISN (1889-1942)
ניסן פֿראַנק
Prosateur, dramaturge. Né en Lituanie. A vécu en France dans les années 1909?-1942. Mort à Paris.
Publications en France :
* Der zig : a lebnsbild in eyn akt / דער זיג : אַ לעבנסבילד אין 1 אַקט (La victoire : pièce en 1 acte), Paris, Wolf Speiser, 1911, 16 p.
* Parizer motivn / פּאַריזער מאָטיוון (Motifs parisiens), Paris, 1924, 75 p.

 

FRENKEL, BORVIN (Boris Borvine Frenkel, Borvin-Frenkel, 1895-1984)


באָרווין פֿרענקעל
Peintre, auteur de reportages, critique d’art. Né en Pologne. A vécu en France dans les années 1930-1984. Mort à Paris.
Membre de la rédaction de Almanakh (Paris, 1955), édité par l’Association des écrivains et journalistes juifs de France (Fareyn fun yidishe shrayber un zhurnalistn in Frankraykh).
Publications en France :
* In shotn fun metshetn : rayze-ayndrukn / אין שאָטן פֿון מעטשעטן : רײַזע־אײַנדרוקן (A l’ombre des mosquées : impressions de voyage), Paris, 1956, 150 p. [Impr. Gelbart]
* Mit yidishe kinstler : shmuesn un bamerkungen / מיט ייִדישע קינסטלער : שמועסן און באַמערקונגען (Entretiens avec des peintres juifs), coll. Minyatur-biblyotek, Paris, Alveltlekher yidisher kultur-kongres in Frankraykh, 1963
en tant que traducteur
Anna Langfus, Zalts un shvebl : roman / זאַלץ און שוועבל : ראָמאַן (Le sel et le soufre : roman), traduction du français : Borvin Frenkel, aroysgegebn mit der hilf fun dem Fareyniktn sotsyaln fond (FSJU) un fun der gezelshaft Fareynikte Lubliner un umgegnt (Paris), Paris – Tel Aviv, Arbeter heym / Foyer ouvrier juif (Paris) – Y. L. Perets-farlag (Tel Aviv), 1969, 392 p. [Imprimé à Tel Aviv]

 

FRIDMAN, BEN-TSIEN (1893-1984)
בן-ציון פֿרידמאַן
Nouvelliste, journaliste. Né en Pologne. A vécu en France à partir de 1923 jusqu’à sa mort. Mort à Paris.
Ses archives se trouvent à la Maison de la culture yiddish – Bibliothèque Medem.
Publications en France :
* Arum Dransi : dertseylung funem yidishn lebn unter der natsi-hershaft in Pariz / אַרום דראַנסי : דערציילונג פֿונעם ייִדישן לעבן אונטער דער נאַצי־הערשאַפֿט אין פּאַריז (Autour de Drancy : récit de la vie juive à Paris sous l’Occupation nazie), Paris, 1946, 15 p. [Impr. ABECE]
* In der parizer yidisher “melukhe” : humoreske funem parizer yidishn gezelshaftlekhn lebn / אין דער פּאַריזער ייִדישער ״מלוכה״ : הומאָרעסקע פֿונעם פּאַריזער ייִדישן געזעלשאַפֿטלעכן לעבן (Au “royaume” juif parisien : nouvelle humoristique sur la vie juive à Paris), Paris, 1946, 29 p.

 

FRIDMAN, SHAYKE voir SHAYKOVSKI, ZOZA

 

FRIDMAN, YANKEV-YITSKHOK (1913-1965)
יעקבֿ־יצחק פֿרידמאַן
Auteur de récits humoristiques. Né en Pologne. A vécu en France dans les années 1936-1965. Mort à Paris.
Publications en France :
* Azoy hot gezogt Yankl-Zhak : humoreskes / אַזוי האָט געזאָגט יאַנקל־זשאַק : הומאָרעסקעס (Ainsi parlait Yankl-Jacques : récits humoristiques), Paris, Oyfsnay, 1956, 158 p.

 

FUKS, KHAIM-LEYB (Chaim Leib Fox, 1897-1984)


חיים־לייב פֿוקס
Poète, auteur de mémoires. Né à Lodz. A vécu en France dans les années 1948-1953. Mort à New York.
Publications en France :
* Sho fun lid : lider un poemen / שעה פֿון ליד : לידער און פּאָעמען (L’Heure de la poésie : poèmes), couv. Shmuel Blum, Paris, Yidisher PEN-Club, 1951, 126 p.
Autres publications :
Durshtike lemer : lider, poemen, baladn (Lodz, 1926), Zingt mir di velt (Lodz, 1936), Di teg neygn di kep : lider, poemes un balades (New York, 1969), Zunfargang (Haïfa, 1972), Lodzh shel mayle : 100 yor yidishe un oykh hebreishe literatur un kultur in Lodzh un in di arumike shtet un shtetlekh (Tel Aviv, 1972), Der akhter himl : lider, tfiles, poemes fun mayn velt un fun mayn Erets-Yisroel (New York, 1976)

 

FUKS, ZHENI (1912-1991)
זשעני פֿוקס
Poétesse. Née en Ukraine. A vécu en France dans les années 1937-1991. Morte à Paris.
Publications en France :
* Oyf di fligl fun vint : lider / אויף די פֿליגל פֿון ווינט : לידער (Sur les ailes du vent : poèmes), 1986, 123 p.

G

 

GILDENMAN, MOYSHE (pseudonyme : Dyadya Misha, 1898-1957)


משה גילדענמאַן
Romancier, nouvelliste, récits de la résistance contre les nazisme. Né en Pologne. A vécu en France dans les années 1948-1952. Mort en Israël.
Publications en France :
* Khurbn Korets / חורבן קאָרעץ (La destruction de Korets), Paris, 1949, 78 p.
* Motele der yunger partizaner / מאָטעלע דער יונגער פּאַרטיזאַנער (Motele, le jeune maquisard), Paris, 1950, 197 p.
* Oyfn veg tsum zig : tipn fun yidishe partizaner  / אויפֿן וועג צום זיג : טיפּן פֿון ייִדישע פּאַרטיזאַנער (En route vers la victoire : silhouettes de maquisards juifs), couv. M. Bahelfer, coll. Yidishe folks-biblyotek, Paris, Organizatsye fun di poylishe Yidn in Frankraykh, 1950?, 48 p.
* Yidishe tekhter / ייִדישע טעכטער (Femmes juives), Paris, 1950, 208 p. [Impr. ABECE]

 

GOLDBLAT, ARN (Aharon Goldblatt, 1897-1973)
אַהרן גאָלדבלאַט
Poète. Né à Kaunas. A vécu en France dans les années 1929-1967. Mort en Israël.
Publications en France :
* A zang tsvishn zangen : lider / אַ זאַנג צווישן זאַנגען : לידער (Un épi parmi d’autres : poèmes), coll. Minyatur-biblyotek, Paris, Alveltlekher yidisher kultur-kongres in Frankraykh, 1966, 123 p.

 

GOLDVASER, KALMEN (Kalman Goldwaser, 1897-1976)
קלמן גאָלדוואַסער
Journaliste, auteur de mémoires. Né à Białobrzeg. A vécu en France à partir de 1948. Mort à Paris.
A vécu à Varsovie de 1911 à 1939. Pendant la Deuxième guerre mondiale, dans des camps en URSS. De retour en Pologne en 1946. Actif dans le Bund. À Paris, collaborateur de Undzer Shtime.
Publications en France :
Fun der Vaysl bizn taykh Kizl-Su : iberlebungen beys di yorn fun der tsveyter velt-milkhome/ פֿון דער ווײַסל ביזן טײַך קיזל־סו : איבערלעבונגען בעת די יאָרן פֿון דער צווייטער וועלט־מלחמה (De la Vistule au fleuve Kizl-Sou : expériences de la deuxième guerre mondiale), Paris, 1972, 357 p.

 

GRADE, KHAIM (1910-1982)


חיים גראַדע
Poète, nouvelliste, romancier. Né à Vilnius. A vécu en France dans les années 1946-1948. Mort à New York.
Publications en France :
* Farvaksene vegn : lider un poemes / פֿאַרוואַקסענע וועגן : לידער און פּאָעמעס (Chemins recouverts : poèmes), Paris, Yidisher Folks-farband, 1947, 148 p.
* Perldike briv fun Khaim Grade tsu Sh. Z. Shragai / פּערלדיקע בריוו פֿון חיים גראַדע צו ש. ז. שרגאי (Lettres de Khaim Grade à Sh. Z. Shragai), Paris, Undzer veg, 1985, 41 p.
Autres publications :
Yo : lider (Vilnius, 1936, 1937), Musernikes : poeme (Vilnius, 1939),  Doyres : lider un poemes (New York, 1945), Oyf di khurves : poeme (Lodz, 1947), Pleytim : lider un poemen geshribn in Ratn-Farband in 1941-1945 (Buenos Aires, 1947), Der mames tsavoe (New York, 1949), Shayn fun farloshene shtern : lider un poemen (Buenos Aires, 1950), Der mames shabosim : dertseylungen (Chicago, 1955 ; New York, 1959), Der shulhoyf (New York, 1958), Di agune : roman (Los Angeles, 1961), Der mentsh fun fayer : lider un poemes (New York, 1962), Tsemakh Atlas (Di yeshive) (Los Angeles, 1967), Oyf mayn veg tsu zikh  : lider un poemes (Tel Aviv, 1969), Musernikes : poeme. Mayn krig mit Hersh Raseyner (Jérusalem, 1969), Di kloyz un di gas : dertseylungen (New York, 1974), Der shtumer minyen (New York, 1976)

 

GRANATSHTEYN, YEKHIEL (1913-2008)


יחיאל גראַנאַטשטיין
Auteur de mémoires de la Résistance. Né à Lublin (Pologne). A vécu en France dans les années 1947-1950.
Publications en France :
* Ikh hob gevolt lebn / איך האָב געוואָלט לעבן (Je voulais vivre), coll. Bikher-serye fun yidishn PEN-Club opteylung in Frankraykh, Paris, A. B. Tserata, 1950, 209 p.
Autres publications :
Fremde velder – eygene erd (Tel Aviv, 1979)

 

GRANT, ALFRED (Shimen Tsuker, 1910-1987)
אַלפֿרעד גראַנט / שמעון צוקער
Auteur de mémoires. Né en Pologne. A vécu en France dans les années 1929-1987. Mort à Paris.
Publications en France :
* Pariz, a shtot fun front / פּאַריז, אַ שטאָט פֿון פֿראָנט (Paris, ville du front), couv. Moyshe Bahelfer, Paris, Oyfsnay, 1958, 253 p.

 

GRIS, NOYEKH (Noé Gruss, 1902-1985)


נח גריס
Critique littéraire, auteur de mémoires. Né en Galicie. A vécu en France dans les années 1952-1985. Mort à Paris.
Membre de la rédaction de Almanakh (Paris, 1972), édité par l’Association des écrivains et journalistes juifs de France (Fareyn fun yidishe shrayber un zhurnalistn in Frankraykh).
Publications en France :
* Tsvishn fraynd : finf yor in land vos hot bazigt dem hitlerizm / צווישן פֿרײַנד : פֿינף יאָר אין לאַנד וואָס האָט באַזיגט דעם היטלעריזם (Entre amis : souvenirs des années 1939-1945), Paris, Oyfsnay, 1953, 213 p.
* Yidn in lebn un shafn fun Vl[adimir] Korolenko
/ ייִדן אין לעבן און שאַפֿן פֿון וול. קאָראָלענקאָ (Juifs dans la vie et l’œuvre de Vladimir Korolenko), coll. Minyatur-Biblyotek, Paris, 1975, 79 p. [Impr. Impressions populaires]
en tant que co-rédacteur :
* Verterbukh yidish-frantseyzish / ווערטערבוך ייִדיש־פֿראַנצייזיש. Dictionnaire yiddish-français, par Noé Gruss et Samuel Kerner, publié par le Centre Inter-universitaire du Judaïsme Contemporain auprès de l’Institut National des Langues Orientales, Paris III, Université Sorbonne Nouvelle et Comité pour la Langue et la Culture Yiddish en France, Paris, éd. Europe Formation Conseil, 1982, 371, XXIV, 17 p. [Impr. Les éditions Polyglottes]
Autres publications :
Fun fintsternish tsu likht : Yeshaye Shpigl un zayn verk. Eseyen (Tel Aviv, 1974), Dos yidishe folk un zayn geshikhte in der oyffasung fun Vladimir Solovyov (Ramat Gan, 1982)
en tant qu’éditeur :
Kinder-martirologye : zamlung fun dokumentn (Buenos Aires, 1947)

Noyekh Gris. Portrait de Mikhl Milberger

 

GROL, TUVYE (Teofil / Théophile Grol, 1915-1999)
טובֿיה גראָל
Historien, romancier. Né à Varsovie. A vécu en France à partir de 1968. Mort à Perugia (Italie).
Études de logique et psychologie de l’Université de Varsovie en 1938. Pendant la Deuxième guerre mondiale, dans différents ghettos (Varsovie, Brest-Litovsk, Bialystok), ainsi que dans le mouvement de résistance. Doctorat en histoire et en psychologie (Université de Varsovie, 1956). Depuis 1948, enseignant dans différents instituts et universités de Pologne. Auteur des travaux historiques en polonais. Collaborateur des journaux Yidishe Shriftn (Varsovie), Folks-Shtime (Varsovie), Naye Prese (Paris), Morgn-Frayhayt (New York). Il a quitté la Pologne à la suite de la campagne antisémite de 1968.
Ses archives se trouvent à la Maison de la culture yiddish – Bibliothèque Medem.
Publications en France :
en yiddish
* Fun Yoysef Flavyus biz Emanuel Ringelblum : eseyen fun yidisher geshikhte un geshikhte-shrayber / פֿון יוסף פֿלאַוויוס ביז עמנואל רינגעלבלום : עסייען פֿון ייִדישער געשיכטע און געשיכטע־שרײַבער (De Flavius Josèphe jusqu’à Emanuel Ringelblum : essais sur l’histoire juive et les historiens juifs), Paris, 1975, 503 p. [Impr. IM.PO]
* Geshtaltn un perzenlekhkeytn in der yidisher un velt-geshikhte / געשטאַלטן און פּערזענלעכקייטן אין דער ייִדישער און וועלט־געשיכטע (Hommes célèbres et grandes figures de l’histoire juive et universelle), Paris, 1976, 537 p.
en français
Grands moments de l’histoire juive : de la Bible à la naissance de l’Etat d’Israël, Paris, Les éditeurs français réunis, 1980, 302 p.
*C’est arrivé en Pologne, Paris, Droit et liberté, 1984, 211 p.

 

GROSMAN, MOYSHE (P. Grimm, 1904-1961)


משה גראָסמאַן
Auteur de mémoires de l’Union Soviétique. Né en Pologne. A vécu en France dans les années 1947-1950. Mort à Tel Aviv.
Publications en France :
* In farkisheftn land fun legendarn Dzhugashvili : mayne zibn yor lebn in Ratn-Farband, 1930-1946 / אין פֿאַרכּישופֿטן לאַנד פֿון לעגענדאַרן דזשוגאַשווילי : מײַנע זיבן יאָר לעבן אין ראַטן־פֿאַרבאַנד, 1939 – 1946 (Au pays ensorcelé du légendaire Djougachvili : mes sept années en Union Soviétique, 1939-1946), Paris, Emes un frayhayt, 1949, vol. 1 (318 p.), vol. 2 (336 p.) [2e éd. 1950]
Autres publications :
Flamen un roykh : roman fun a arbeter-svive (Varsovie, 1931), Karl Marks : bay zayn shvel, byografisher montazh-roman (Varsovie, 1936),  Dervakhung : historisher roman (Varsovie, 1937), Heymishe geshtaltn : reportazhn, portretn, dertseylungen, minyaturn (Tel Aviv, 1953), Di vide fun a revolutsyoner : politisher roman (Tel Aviv, 1955), Shtoyb un eybikeyt : fun di farblibene ksovim un fragmentn fun dershinene verk (Tel Aviv, 1970)

 

GRUSS, NOÉ voir GRIS, NOYEKH

 

GUTERMAN, PERETS (1901-1980)

פּרץ גוטערמאַן
Journaliste, rédacteur, typographe. Né à Radom. A vécu en France dans les années 1946-1980. Mort à Paris.
Éducation : école traditionnelle (kheyder), folkshul, école technique. A vécu à Lodz (où il écrivait pour Lodzer Folksblat), puis à Varsovie (1919-1939). Actif dans le Bund. Membre du comité central de Tsukunft. Travaillait comme typographe pour la Folkstsaytung (Varsovie). Au début de la Seconde guerre mondiale, s’est enfui à Vilnius, où il a été arrêté par le pouvoir soviétique et envoyé dans un camp dans la RSS des Komis. Libéré en 1941, parti à Boukara, où il a travaillé pour l’ambassade polonaise. En 1942 quitte l’URSS avec l’armée polonaise d’Anders, en passant par l’Iran et la Palestine, participe aux combats en Italie. À partir de 1946 à Paris. Membre de l’Arbeter-Ring. Actif dans l’Association des écrivains yiddish. Écrivait des chroniques, reportages et articles polémiques pour la presse bundiste à New York et à Paris. Pendant plusieurs années, rédacteur du journal Undzer shtime (Paris), pour lequel il a également travaillé comme typographe. Mort le 11 mai 1980.
Voir aussi la page Documents.

Perets Guterman à la presse linotype à Paris.

 

GUTMAN, SHMARYAHU (1897-1975)


שמריהו גוטמאַן
Romaniste. Né en Pologne. A vécu en France dans les années 1926-1975. Mort à Paris.
Publications en France :
* A keyt fun doyres : roman / אַ קייט פֿון דורות : ראָמאַן (Une chaine de générations : roman), Paris, Groynemkin, 1956, 254 p.

 

GUTVAYN, YITSKHOK (1919-1983)
יצחק גוטווײַן
Auteur de mémoires. Né en Pologne. A vécu en France dans les années 1947-1948. Mort à New York.
Publications en France :
* A zeykher fun mayn shtetl Dzhikiv / אַ זכר פֿון מײַן שטעטל דזשיקיוו (Souvenir de ma bourgade Dzhikiv), Paris, 1948, 94 p.

H

 

HALTER, PERL (1913-1974)


פּערל האַלטער
Poétesse. Née à Varsovie. A vécu en France dans les années 1946-1974. Morte à Paris.
Publications en France :
* Dermonungen : lider un poemes / דערמאָנונגען : לידער און פּאָעמעס (Souvenirs : poèmes), couv. et dessins : Marek Halter, Paris, A. B. Tserata, 1953, 110 p.
* Yunge teg : lider / יונגע טעג : לידער (Jeunes journées : poèmes), ill. Marek Halter, Devi Tushinski, coll. Minyatur-biblyotek, Paris, Alveltlekher yidisher kultur-kongres in Frankraykh, 1962, 59 p.
Autres publications :
Oyf yener zayt barg (Tel Aviv, 1968)

 

HIRSHHOYT, YEKHIEL (1908-1983)


יחיאל הירשהויט
Auteur de mémoires de la Shoah, romancier. Né en Galicie orientale. A vécu en France dans les années 1946-1950. Mort à New York.
Publications :
Fintstere nekht in Pavyak : zikhroynes, geshtaltn, bilder (Buenos Aires, 1948), Yidishe naft-magnatn (Buenos Aires, 1954), Der nign fun nekhtn (Tel Aviv, 1978), In gang fun der geshikhte : monografyes un eseyen (Tel Aviv, 1984)

 

HIRSHOVSKI, YISROEL voir HIRSZOWSKI, ISRAEL

 

HIRSZOWSKI, ISRAEL (Hirsh Jacobi, 1908-1997)
ישֹראל הירשאָווסקי
Journaliste. Né à Knyszyn (Pologne). A vécu en France à partir de 1935. Mort à Ivry-sur-Seine.
Militant communiste, journaliste à Naye Prese (La Presse nouvelle) et Parizer Tsaytshrift (Revue parisienne).
Pour plus d’informations, cliquer ici.

 

HOFER, YEKHIEL (1906-1972)


יחיאל האָפֿער
Poète, romancier, nouvelliste. Né à Varsovie. A vécu en France dans les années 1948-1951. Mort en Israël.
Publications en France :
* Lider fun der nakht / לידער פֿון דער נאַכט (Poèmes de la nuit), 1950
Autres publications :
A hoyf oyf Pokorne : shteyger-roman (Tel Aviv, 1959), Reb Zalmen (Tel Aviv, 1960), A hoyf oyf Muranov : shteyger-roman (Tel Aviv, 1962), Amol… (Tel Aviv, 1963), Mit yenem un mit zikh : literarishe eseyen (Tel Aviv, 1964-1976), Reb Tankhum (Tel Aviv, 1966),  In vayser farfalnkeyt : fun a sovetishn lager far tsvangsarbet oyfn vaytn tsofn, roman (Tel Aviv, 1969)

 

HOROVANYETS, A. (?-?)
אַ. האָראָוואַניעץ
Dramaturge. A vécu en France dans les années 1930.
Publications en France :
* Di shtarbnde velt : bine shpil in dray bilder / די שטאַרבנדע וועלט : בינע־שפּיל אין דרײַ בילדער (Le monde à l’agonie : pièce de théâtre en trois tableaux), préf. B. Daytshgevand, Paris, 1934, 32 p.

 

HUBERMAN, ARN (1912-1983)


אַהרן הובערמאַן
Auteur de mémoires. Né en Pologne. A vécu en France à partir des années 1950. Mort à Paris.
Publications en France :
*Arn Huberman, Khronik fun undzer tsayt : zikhroynes un felyetonen / כראָניק פֿון אונדזער צײַט : זכרונות און פֿעליעטאָנען (Chronique de notre époque : souvenirs et récits), Paris, 1981, 221 p.

J

 

JACKAN, SHMUEL-YANKEV voir YATSKAN, SHMUEL-YANKEV

 

JACOBI, HIRSH voir HIRSZOWSKI, ISRAEL

 

JANASOWICZ, ITSKHOK voir YANASOVITSH, YITSKHOK

 

JARBLUM, MARC (1887-1972)
מאַרק יאַרבלום
Dirigeant sioniste socialiste, journaliste. Né à Varsovie. A vécu en France dans les années 1907-1917 et 1920-1955. Mort à Bnei Brak (Israël).
Publications en France :
en yiddish
* Der emes vegn di unterhaltungen mit Daytshland / דער אמת וועגן די אונטערהאַלטונגען מיט דײַטשלאַנד (La vérité sur les pourparlers avec l’Allemagne), Paris, Tsentral-komitet fun Poaley-tsiyen akhdes in Frankraykh, 1952, 47 p.
en français
* La lutte des Juifs contre les nazis, Paris, Réalité, [1944], 93 p.
* “Ils habiteront en sécurité”… : du ghetto d’Europe à la Palestine, Paris, Réalité, 1947, 383 p.
* Le problème juif dans la théorie et la pratique du communisme, Paris, A.J.P., 1953, 93 p.
* Soixante ans de problème juif dans la théorie et la pratique du bolchévisme, Arras, Société d’éditions du Pas-de-Calais, 1964, 60 p.

Autres publications :
Der internatsyonaler sotsyalizm un Erets-Yisroel (Varsovie, 1929)

JEFROYKIN, ISRAEL voir EFROYKIN, YISROEL

K

 

KACZERGINSKI, SHMERKE voir KATSHERGINSKI, SHMERKE

 

KAGAN, KHLAVNE (1900-1942)


כלאַוונע קאַגאַן
Prosateur. Né à Kazhan-Haradok (Biélorussie). A vécu en France dans les années 1937-1942. Assassiné pendant la Shoah.
Publications :
Oyfn taykh (Varsovie, 1935, 1951)

 

KAGANOVSKI, EFROIM (1893-1958)


אפֿרים קאַגאַנאָווסקי
Nouvelliste, auteur de mémoires. Né à Varsovie. A vécu en France dans les années 1949-1958. Mort à Paris.
Publications en France :
* Shriftn : noveln / שריפֿטן : נאָוועלן (Écrits : nouvelles), Paris, Farband fun di yidishe gezelshaftn in Frankraykh, Yubiley-oysgabe, 1951, 328, XVI p.
* Yidishe shrayber in der heym / ייִדישע שרײַבער אין דער היים (Ecrivains yiddish dans l’intimité), Yubiley-oysgabe, Paris, Oyfsnay, 1956, 526 p.
Autres publications :
Tirn fenster : noveln (Varsovie, 1921, 1923), Layb un lebn : noveln (Vilnius, 1928), Noveln (Vilnius, 1928), Yidishe shrayber in der heym (Lodz, 1949, 71 p.), Poylishe yorn (Varsovie, 1956), A shtot oyf der Volge (Varsovie, 1961), Di tunkele dire : mayn kindheyt (Tel Aviv, 1965)

Efroim Kaganovski : autoportrait.

 

KAHAN, YANKEV (Jacob Kahan, 1900-1973)


יעקבֿ כּהן
Poète, auteur d’aphorismes. Né en Pologne. A vécu en France dans les années 1948-1954. Mort à New York.
Publications en France :
* Fun eygenem gortn / פֿון אייגענעם גאָרטן (De mon propre jardin), Paris, 1949, 112 p.
* Oyf di vegn fun yidishn kiyem : natsyonal filosofishe batrakhtungen / אויף די וועגן פֿון ייִדישן קיום : נאַציאָנאַל פֿילאָסאָפֿישע באַטראַכטונגען (Sur les chemins de la permanence du peuple juif : réflexions nationales et philosophiques), Paris, Tserata, 1950, 130 p.
* Labirintn fun gedank : aforizmen un shprikhverter / לאַבירינטן פֿון געדאַנק : אַפֿאָריזמען און שפּריכווערטער (Labyrinthes de la pensée : aphorismes et proverbes), Paris, Tshapnik, 1951, 129 p.
* Folk, gayst un land : eseyen / פֿאָלק, גײַסט און לאַנד : עסייען (Peuple, esprit et pays : essais), Paris, Tshapnik, 1952, 129 p.
* Tsu a nay lebn : dertseylungen / צו אַ נײַ לעבן : דערציילונגען (Vers une vie nouvelle : nouvelles), Paris, Tshapnik, 1953, 126 p.
Autres publications :
Der goyrl funem Yid : erev-khurbn roman (Tel Aviv, 1960), Lebn un trakhtn : eseyen (New York, 1957), Unter di sovyetishe himlen : iberlebungen fun tfise, lager un fun der sovyetisher fray (Tel Aviv, 1961), Di mishpokhe Erlikh : roman (Tel Aviv, 1964), In flam fun dorn : poemes un lider (Tel Aviv, 1965), Dray yor in poylishn militer, 24. 10. 1919 –  22. 11. 1922 : memuarn (Tel Aviv, 1967), In gerangl fun tsayt : eseyen (Tel Aviv, 1970)

 

KAMINSKI, TSVI-HIRSH (1897-1973)
צבֿי־הירש קאַמינסקי
Auteur des mémoires. Né à Berditchev. A vécu en France depuis les années 1920 jusqu’à 1963. Mort à Tel Aviv.
Publications en France :
* Geven a mol a shtot Berditshev… / געווען אַ מאָל אַ שטאָט בערדיטשעוו (Il était une fois la ville de Berditshev…), Paris, 1952, 95 p. [2e éd. : 1956, 101 p.]

 

KATSHERGINSKI, SHMERKE (Shmerke Kaczerginski, 1908-1954)


שמערקע קאַטשערגינסקי
Poète, auteur de mémoires et de témoignages. Né à Vilnius. A vécu en France dans les années 1946-1950. Mort en Argentine.
Publications en France :
* Dos gezang fun Vilner geto / דאָס געזאַנג פֿון ווילנער געטאָ (Le chant du ghetto de Vilnius), gezamlt, derklert un hakdome fun Sh. Katsherginski, Paris, Farband fun di Vilner in Frankraykh, 1947, 52 p.
* Tsvishn hamer un serp : tsu der geshikhte fun der likvidatsye fun der yidisher kultur in Sovetn-Rusland / צווישן האַמער און סערפּ : צו דער געשיכטע פֿון דער ליקווידאַציע פֿון דער ייִדישער קולטור אין סאָוועטן־רוסלאַנד (Entre marteau et faucille : à propos de la liquidation de la culture juive en U.R.S.S.), Paris, A grupe fraynd fun Vilne, 1949, 95 p.
Autres publications :
Khurbn Vilne : umkum fun di Yidn in Vilne un vilner gegnt, der harige-tol Ponar : perzenlekhe iberlebungen, zamlung fun eydes, bavayzn oder dokumentn (New York, 1947), Partizaner geyen !… : fartseykhenungen fun Vilner geto (Buenos Aires 1947, Bamberg, 1948), Lider fun getos un lagern : tekstn un melodyes (gezamlt : Sh. Katsherginski, redaktirt : H. Leyvik, New York, 1948), Ikh bin geven a partizan : di grine legende (Buenos Aires, 1952)

 

KENIG, G. (pseudonyme de Meylekh Gromb, 1909-1972)
ג. קעניג / מלך גראָמב
Journaliste, auteur de reportages. Né à Varsovie. A vécu en France à partie des années 1930. Mort à Paris.
Éducation traditionnelle et laïque. A dû quitter la Pologne au début des années 1930 pour cause de son engagement politique. 1934-1939, membre de la rédaction du quotidien communiste Naye Prese (Paris). Pendant la Deuxième guerre mondiale, prisonnier en Allemagne. Dans les années 1945-1972, rédacteur en chef de la Naye Prese. Autres pseudonymes : Nivar, Ringvar.
Publications en France :
Undzere bafrayer : fartseykhenungen fun a gevezenem krigs-gefangenem/ אונדזערע באַפֿרײַער : פֿאַרצייכענונגען פֿון אַ געוועזענעם קריגס־געפֿאַנגענעם (Nos libérateurs : notes d’un ancien prisonnier de guerre), couv. M. Bahelfer, Paris, Oyfsnay, 1952, 142 p. [Impr. S.I.P.N., 14 rue de Paradis]
en tant qu’éditeur
* Yizker-bukh tsum ondenk fun 14 umgekumene parizer yidishe shrayber / יזכּור־בוך צום אָנדענק פֿון 14 אומגעקומענע פּאַריזער ייִדישע שרײַבער (Livre en souvenir des 14 écrivains yiddish de Paris assassinés), éd. : Y. Spero, G. Kenig, M. Shulshteyn, B. Shlevin, ill. Marc Chagall, Paris, Oyfsnay, 1946, 244 p. [Copyright : U.J.R.E., Union des Juifs pour la Résistance et l’Entr’aide ; Impr. S.I.P.N., 14 rue de Paradis]

 

KENIGER, KHAIM (1917-1994)

חיים קעניגער
Poète. Né à Varsovie. A vécu en France dans les années 1947-1994. Mort à Paris.
Publications en France :
* Fun fir zaytn : lider-opklayb 1940-1984 / פֿון פֿיר זײַטן : לידער 1940 – 1984 (De quatre côtés : poèmes 1940-1984), Paris, 1984, 144 p.
* In shetekh fun tsayt : lider / אין שטח פֿון צײַט : לידער (Dans l’espace du temps : poèmes), yiddish-français ; Paris, 1990, 129 p.

 

KLINGER, YISROEL-KHAIM (Charles S. Klinger, 1908-?)
ישׂראל־חיים קלינגער
Nouvelliste. Né à Peremychliany (Ukraine). A vécu en France dans les années 1930.
A commencé à publier en 1927, dans le quotidien juif en polonais Chwila (Lviv). Études à Paris. Rédacteur en chef de la revue Likht un shotn (Paris, 1938-1939). Pendant la Deuxième guerre mondiale, interné au camp de Miranda (Espagne). S’établit à Londres après la guerre.
Publications en France :
* Oyf galitsishe felder : dertseylungen / אויף גאַליצישע פֿעלדער : דערציילונגען (Sur les champs de Galicie : trois nouvelles), Paris, Fraye horizontn, 1950, 77 p.
Autres publications :
100 yor yidish teater : 1862-1962 (éditeur ; Londres, 1962), Der tsadik fun Miranda : dertseylungen (Londres, 1971), Opshatsungen un bagrisungen lekoved dem 80stn geboyrn-tog fun Yoysef Leftvisth (éditeur ; Londres, 1973)

 

KNAPHEYS, MOYSHE (1910-1992)


משה קנאַפּהייס
Poète, romancier. Né à Varsovie. A vécu en France dans les années 1948-1952. Mort à Buenos Aires.
Publications en France :
* Levone-krikher : poemen / לבֿנה־קריכער : פּאָעמען (Les pêcheurs de lune : poèmes), coll. Bikher fun yidishn PEN-Club, Paris, aroysgegebn mit der hilf fun der kultur-opteylung baym JOINT in Frankraykh, 1951, 206 p.
Autres publications :
Mokem : poeme fun Altshtot in tsvey teyln (Varsovie, 1936), Megiles-Yid : lider, baladn, poemen (Varshe, 1948), 100 sonetn (Buenos Aires, 1957), A yingl fun Varshe : roman in tsvey teyln, akht ringen, tsvey bend (Buenos Aires, 1960-1961), Balades fun mayn khorever heym (Buenos Aires, 1968), Asore haruge-malkhes in Varshever geto : in tsen zeungen (Buenos Aires, 1968), Di geshikhte fun a bukh a polet (Buenos Aires, 1976)

 

KOPE, RIVKE (1910-1995)


רבֿקה קאָפּע
Poétesse, critique littéraire. Née à Varsovie. A vécu en France dans les années 1931-1995. Morte à Paris.
Publications en France :
* Toy fun shtilkeyt : lider 1946-1950 / טוי פֿון שטילקייט : לידער 1946 – 1950 (La rosée du silence : poèmes 1946-1950), Paris, 1951, 91 p.
* A nay lebn : dertseylungen / אַ נײַ לעבן : דערציילונגען (Une nouvelle vie : nouvelles), Paris, 1959, 156 p.
* Shtern in mayn shoyb / שטערן אין מײַן שויב (Étoiles à ma fenêtre), Paris, 1961, 207 p.
* Kolirn un klangen : lider / קאָלירן און קלאַנגען : לידער (Couleurs et sons : poèmes), Paris, 1967, 59 p.
* Intim mitn bukh : mekhabrim, bikher, meynungen / אינטים מיטן בוך : מחברים, ביכער, מיינונגען (Auteurs, livres, opinions), Paris, vol. 1 : 1973 (312 p.), vol. 2 : 1983 (270 p.)
* Simfonye in vint / סימפֿאָניע אין ווינט (Symphonie dans le vent), ill. Adam Muszka, Devi Tushinski, Paris, 1978, 271 p.
* Dos broyt fun mayn bager : lider fun ale tsaytn / דאָס ברויט פֿון מײַן באַגער : לידער פֿון אַלע צײַטן (Le pain de mon désir : poèmes de tous les temps), 1987, 130 p.

 

KORNHENDLER, YEKHEZKL (Ch. Korenchandler, 1899-1984)

יחזקאל קאָרנהענדלער
Nouvelliste, dramaturge, essayiste, auteur d’ouvrages historiques. Né à Varsovie. A vécu en France dans les années 1925?-1984. Mort à Paris.
Publications en France :
* Vuhin firt undz Y. L. Perets ? / וווּהין פֿירט אונדז י. ל. פּרץ (Où nous mène Y. L. Peretz ?), Paris, Oyfgang, 1930, 76 p.
* A kol in midber
 / אַ קול אין מידבר (Une voix dans le désert), Paris, Oyfgang, 1936, 93 p.
* Alt Paris / אַלט פּאַריז (Vieux Paris), Paris, Oyfgang, 1936, 170 p. [2e éd. élargie : 1948, vol 1 et 2]
* Froyen : dertseylungen un eynakters / פֿרויען : דערציילונגען און איינאַקטערס (Les femmes : nouvelles et pièces d’un acte), couv. S. Blum, Paris, Oyfgang, 1938, 116 p.
* Der toyt fun Yeyshu… in Poyln / דער טויט פֿון ישו… אין פּוילן (La mort de Jésus… en Pologne), Paris, Oyfgang, 1946, 14 p.
* Briv fun Lektur : fir yor natsi-hershaft in Frankraykh / בריוו פֿון לעקטור : פֿיר יאָר נאַצי־הערשאַפֿט אין פֿראַנקרײַך (Lettres de Lectoure : quatre années d’Occupation nazie en France), Paris, Oyfgang, 1947, 381 p.
* A gast fun yener velt / אַ גאַנסט פֿון יענער וועלט (Un revenant), Paris, Oyfgang, 1955, 155 p.
* Rashel : ir kunst, ir lebn, ir yidishkeyt / ראַשעל : איר קונסט, איר לעבן, איר ייִדישקייט (Rachel : son art, sa vie, son judaïsme), Paris, Yidish, 1958, 158 p.
* Parizer historishe kuryozn / פּאַריזער היסטאָרישע קוריאָזן (Curiosités historiques de Paris), Paris, 1965, 199 p.
* Yidn in Pariz : materyaln far yidisher geshikhte / ייִדן אין פּאַריז : מאַטעריאַלן פֿאַר ייִדישער געשיכטע (Les Juifs à Paris : matériaux pour l’histoire juive), Paris, vol. 1 : 1970, vol. 2 : 1981 [Impr. Les éditions polyglottes]
* Fun der un yener velt : dertseylungen / פֿון דער און יענער וועלט : דערציילונגען (De ce monde et de l’autre : nouvelles), aroysgegebn mit der hilf fun Fareyniktn sotsyaln fond – Frankraykh, Paris, 1974, 141 p.
* Dray iberlebungen / דרײַ איבערלעבונגען (Trois expériences), couv., ill. : Devi Tushinski, portrait : Yankl (Jacob) Markiel, Paris, 1982, 67 p.

Yekhezkl Kornhendler. Portrait : Yankl (Jacob) Markiel

 

KOVALSKA, KHANE (Khane Kowalska, 1904?-1942)


חנה קאָוואַלסקאַ
Peintre, critique d’art, journaliste. Née à Wloclawek (Pologne). A vécu en France dans les années 1926 (?)-1942. Assassinée pendant la Shoah.

 

KUKYELKA, DANYEL (Daniel Kukielka, 1907-?)
דניאל קוקיעלקאַ
Nouvelliste, romancier, auteur de chansons. Né à Varsovie. A vécu en France à partir de 1930.
Publications en France :
* Azoy vi in kholem… : roman / אַזוי ווי אין חלום : ראָמאַן (Comme dans un rêve : roman), Paris, 1966, 224 p.
* In yene gorldike teg / אין יענע גורלדיקע טעג (En ces jours où se jouait notre destin), Radomer gezelshaft, Paris, 1969, 270 p.
* Unter bloye himlen : in un arum Yisroel / אונטער בלויע הימלען : אין און אַרום ישׂראל (Sous des cieux bleus : en Israël et à son sujet), Paris, 1977, 400 p.
* Tsurik tsum shtam : roman / צוריק צום שטאַם : ראָמאַן (Retour à la souche : roman), 1979
* Dos folkstimlekhe gezang : lider mit muzik / דאָס פֿאָלקסטימלעכע געזאַנג (Le chant populaire [chansons et musique]), Paris, 1991, 183 p.
* Tsvey veltn : an emese geshikhte fun yisroeldikn lebn : roman / צוויי וועלטן : אַן אמתע געשיכטע פֿון ישׂראלדיקן לעבן : ראָמאַן (Deux univers : une histoire vraie de la vie en Israël – roman), Paris, 1992
* Paynlekhe derinerungen : dertseylungen / פּײַנלעכע דערינערונגען : דערציילונגען (Souvenirs douloureux : nouvelles), 1993, 190 p.

 

KURLAND, LEYB (1913-1984)


לייב קורלאַנד
Romancier, nouvelliste. Né en Pologne. A vécu en France dans les années 1932-1939, 1945-1969. Mort à Paris.
Membre de la rédaction de Almanakh (Paris, 1960), édité par l’Association des écrivains et journalistes juifs de France (Fareyn fun yidishe shrayber un zhurnalistn in Frankraykh).
Publications en France :
* Vos yeder darf visn vegn gripe : vi azoy zikh farhitn… praktishe eytses / וואָס יעדער דאַרף וויסן וועגן גריפּע : ווי אַזוי זיך פֿאַרהיטן… פּראַקטישע עצות (La grippe : conseils pratiques), Paris, Veltfarband O.S.E., 1954, 16 p. [supplément au Folksgezunt, n° 50]
* Di fizishe antviklung funem kind : kontrol fun vog un vuks… : praktishe eytses / די פֿיזישע אַנטוויקלונג פֿונעם קינד : קאָנטראָל פֿון וואָג און וווּקס… : פּראַקטישע עצות (Le développement physique de l’enfant : le contrôle du poids et de la croissance : conseils pratiques), Paris, Veltfarband O.S.E., 1954, 16 p.
* Oyfn veg tsu zikh : roman
 / אויפֿן וועג צו זיך : ראָמאַן (Sur le chemin du retour : roman), couv. : Devi Tushinski, portrait : Benn, Paris, Undzer kiyem / Notre existence, 1967, 333 p.
* Geule : dertseylungen / גאולה : דערציילונגען (Délivrance : nouvelles), Paris, Undzer kiyem / Notre existence, bay der Federatsye fun yidishe gezelshaftn, 1969, 213 p.
Autres publications :
A mol iz geven a dorf : novele (Londres, 1944),  Forkhtike teg : akhtsn dertseylungen (Landsberg, 1948), Bay di bregn fun Kineres : dertseylungen (Tel Aviv, 1973), Tseklungene shoen (Tel Aviv, 1975), Sharona : roman (Tel Aviv, 1977), Oyf der grenets : dertseylungen, minyaturn (Tel Aviv, 1979), A shmole brik : roman (Tel Aviv, 1981), A keml baym Kineres : dertseylungen, minyaturn (Haïfa, 1982)
Traductions en français :
* Corrie du moulin : nouvelles, trad. du yiddish par Arnold Mandel, Paris, éd. du Scorpion, 1963, 285 p.

 

KUTNER, DOVID (pseudonyme d’Aron Skrobek,  1899-1943)


דוד קוטנער
Journaliste, auteur de témoignages. Né en Pologne. A vécu en France dans les années 1936-1943. Assassiné pendant la Shoah.
Publications en France :
* Kartuz-Bereze : der poylisher kontsentratsye-lager / קאַרטוז־בערעזע : דער פּוילישער קאָנצענטראַציע־לאַגער (Kartuz-Bereze [Bereza Kartuska] : le camp de concentration polonais), couv. : Gleb, Paris, 1936, 71 p. [aroysgegebn durkh der Royter hilf un Tsentrale fun di patronatn iber di politishe arestirte in Poyln]
Traductions en français :
* Kartus-Bereza : le camp de concentration polonais, trad. du yiddish par N[aftali] Skrobek, Paris, 1990, 122, 8 p.

Dovid Kutner avec son fils (source : Yizker-bukh tsum ondenk fun fertsn umgekumene parizer yidishe shrayber)

 

KUTSHER, BER (1893-1978)


בער קוטשער
Nouvelliste, auteur de mémoires. Né en Pologne. A vécu en France dans les années 1948-1976. Mort à Tel Aviv.
Publications en France :
* Geven a mol Varshe : zikhroynes / געווען אַ מאָל וואַרשע : זכרונות (Il était une fois Varsovie : mémoires), couv., ill. : Henryk Berlewi, aroysgegebn mit der hilf fun der kultur-opteylung baym JOINT in Frankraykh, Paris, 1955, 331 p.
* Di karuzele : dertseylungen
/ די קאַרוזעלע : דערציילונגען (Le manège : nouvelles), aroysgegebn mit der mithilf fun der bukh-komisye baym Fonds social in Pariz, Paris,  1970, 276 p.

L

 

LENDER, YOYSHUE (1904-?)
יהושע לענדער
Poète. Né en Pologne. A vécu en France à partir de 1932.
Publications en France :
* Mayn kinds briv / מײַן קינדס בריוו (La lettre de ma fille : poèmes), ill. Benn, aroysgegebn mit der mithilf fun der Radomer landsmanshaft in Pariz, Paris, 1961, 67 p. [Impr. Vogue, 176 quai de Jemmapes, Paris 10e]

 

LENEMAN, LEON (Léon Leneman, 1909-1997)

לעאָן לענעמאַן
Essayiste. Né à Varsovie. A vécu en France dans les années 1947-1997. Mort à Paris.
Membre de la rédaction de Almanakh (Paris, 1960), rédacteur en chef de Almanakh (Paris, 1972), édité par l’Association des écrivains et journalistes juifs de France (Fareyn fun yidishe shrayber un zhurnalistn in Frankraykh).
Publications en France :
en yiddish

* In an anderer velt : zikhroynes / אין אַן אַנדערער וועלט : זכרונות (Dans un autre monde : mémoires), couv. Marc Chagall, Paris, Undzer kiyem, 1967-1968, 260 p.
* A yidish yingl fun Vitebsk – Mark Shagal / (Un enfant juif de Vitebsk – Marc Chagall), Paris, Comité pour la langue et la culture yiddish en France : Europe-Formation-Conseil, 1983, 217 p. [bilingue yiddish-français ; comprend la version intégrale de “Mayn lebn” (Ma vie) de Marc Chagall en original yiddish et son résumé en français]
en français
* La tragédie des Juifs en U.R.S.S., préf. Manès Sperber, coll. Questions actuelles, Paris, Desclée de Brouwer, 1959, 327, 14 p.
* Le Testament de Liou-Lio-Lian : l’envol du pays de Staline vers la liberté, préf. par Elie Wiesel, coll. Toledot. Judaïsme, Paris, Cerf, 1992, 268 p. [traduction de In an anderer velt]
Autres publications :
Der khezhbn blaybt ofn : vegn di batsiungen fun Polyakn tsu Yidn beys der Hitler-tkufe (Buenos Aires, 1958)

 

LEVIN, MESHULEM (Mechoulam Levine, 1903-1965)


משולם לעווין
Journaliste, essayiste. Né en Pologne. A vécu en France dans les années 1937-1965. Mort à Paris.
Membre de la rédaction de Almanakh (Paris, 1955), édité par l’Association des écrivains et journalistes juifs de France (Fareyn fun yidishe shrayber un zhurnalistn in Frankraykh).

 

LIBERMAN, AVROM-ABE (Avrom-Abush Liberman, Abraham Abus Liberman ; nom de naissance : S. Laykhtman, 1899-1981)


אַבֿרהם־אַבא ליבערמאַן
Auteur de reportages et de récits humoristiques. Né à Modliborzyce (dans la région de Lublin, Pologne). A vécu en France dans les années 1933-1981. Mort à Paris.
Fondateur et rédacteur en chef des périodique satirique yiddish Oyfn tsimbl (Sur la sellette, mensuel, Paris, 1946-1949) et Parizer shpilkes (Epingles parisiennes, Paris, 1961-1981). Il a également travaillé pour le quotidien parisien Undzer vort, et pour le théâtre yiddish de Paris (comédie Khelemer khakhomim, les Sages de Chelm).
Publications en France :
* Tsvishn Pletsl un Eyfl-turem : parizer reportazhn / צווישן פּלעצל און אייפֿל־טורעם : פּאַריזער רעפּאָרטאַזשן (Entre la rue des Rosiers et la Tour Eiffel), Paris, 1954, 160 p.

 

LIKHTSHTEYN, MOYSHE-KHAIM (M. Lichtstein, 1905-1969)
משה־חיים ליכטשטיין
Poète. Né en Biélorussie. A vécu en France dans les années 1930-1969. Mort à Paris.
Publications en France :
* Di bloye sho / די בלויע שעה (L’heure bleue), couv. Mark Rudnitski, aroysgegebn mit der mithilf fun Fonds social juif in Frankraykh, Paris, 1962, 63, 5 p. [comprend un autoportrait de l’auteur. Impr. de la Harpe, 4 rue des Filles du Calvaire, Paris 3e]
Autres publications :
Yoyne ben Amitay (Varsovie, 1929)

Autoportrait de M.-Kh. Likhtshteyn

 

LINDENBERG, AVROM-BERISH voir L.  BERNARD

LITVIN, MORDKHE (Mordkhe Litvine ; pseudonyme de Mordkhe Boyarski, 1906-1993)


מרדכי ליטווין
Traducteur de la poésie française en yiddish, critique littéraire. Né en Lituanie. A vécu en France dans les années 1939-1993. Mort à Paris.
Membre de la rédaction de Almanakh (Paris, 1972), édité par l’Association des écrivains et journalistes juifs de France (Fareyn fun yidishe shrayber un zhurnalistn in Frankraykh).
Une partie de ses archives se trouve à la Maison de la culture yiddish – Bibliothèque Medem.
Publication en France :
en tant que co-éditeur
* Dos bukh fun Lublin : zikhroynes, gvies-eydes un materyaln ibern lebn, kamf un martirertum fun Lubliner yidishn yishev / דאָס בוך פֿון לובלין : זכרונות, גבית־עדות און מאַטעריאַלן איבערן לעבן, קאַמף און מאַרטירערטום פֿון לובלינער ייִדישן ייִשובֿ (Le livre du souvenir de Lublin : mémoires, témoignages et matériaux concernant la vie, la lutte et le martyre de la communauté juive de Lublin), redaktirt : M. Litvin, M. Lerman, Paris, Parizer komitet far shafn a monografye vegn yidishn yishev in Lublin, 1952, 685 p.
en tant que traducteur
* Frantseyzishe poezye : iberzetsungen un komentarn / פֿראַנצייזישע פּאָעזיע : איבערזעצונגען און קאָמענטאַרן (Poètes français : choix et commentaires), Paris, Undzer kiyem / Notre existence, vol. 1 : 1968, vol. 2 : 1986
Autres publications :
Translations into and from Yiddish (traduit du yiddish en anglais par Helen Beer, Oxford, 1991)
en tant que traducteur
Fun der velt-poezye : iberzetsungen fun frantseyzish, rusish, daytsh (Tel Aviv, 2003)

Mordkhe Litvin. Portrait de Mané-Katz

M

 

MAN, MENDL (Mendel Mann, 1916-1975)


מענדל מאַן
Nouvelliste, romancier, poète. Né en Pologne. A vécu en France dans les années 1961-1975. Mort à Paris.
Une partie de ses archives se trouve à la Maison de la culture yiddish – Bibliothèque Medem.
Publications en France :
* Di milkhome-trilogye / די מלחמה־טרילאָגיע (Trilogie de guerre), Genève – Paris, Fondation A. Neuman pour la littérature yiddish, Federatsye fun yidishe gezelshaftn un Kehile in Pariz, 1965, 715 p. [comprend une nouvelle édition des romans Bay di toyern fun Moskve / Aux portes de Moscou, Bay der Vaysl / Sur la Vistule, Dos faln fun Berlin / La chute de Berlin. Impr. IMP, 40 rue des Jeneurs, Paris 2e]
* Kerner in midber : dertseylungen
/ קערנער אין מידבר : דערציילונגען (Grains dans le désert : nouvelles), Paris, Undzer kiyem, 1966, 291 p.
* Der shvartser demb : dertseylungen / דער שוואַרצער דעמב : דערציילונגען (Le chêne noir : nouvelles), Paris, Undzer kiyem, 1969, 274 p.
Autres publications :
Di shtilkeyt mont : lider un baladn (Lodz, 1945), Yerushe : lider (Regnsburg, 1947), Oyfgevakhte erd (Tel Aviv, 1953), In a farvorloztn dorf : roman (Buenos Aires, 1954), Bay di toyern fun Moskve (New York, 1956), Nakht iber Glushino : un andere dertseylungen (Tel Aviv, 1957), Bay der Vaysl (Tel Aviv, 1958), Di gas fun bliendike mandlen (Buens Aires, 1958), Dos faln fun Berlin (New York, 1960), Dos hoyz tsvishn derner (Tel Aviv, 1960), Al nehores Poyln : roman (Buenos Aires, 1962), Der oytoportret (Tel Aviv, 1069), Mentshn fun Tengushay : roman (Tel Aviv, 1970), Fun Golan biz Sharm-a-sheykh (Tel Aviv, 1973), Tarshish : drame in tsvelf bilder (Tel Aviv, 1974), Di yidish-poylishe milkhome : oytobyografishe dertseylungen (Tel Aviv, 1978)

 

MANITSH, Y. (pseudonyme de Yoysef Epshteyn, 1902-1974)


י. מאַניטש
Romancier, nouvelliste. Né en Pologne. A vécu en France dans les années 1933-1974. Mort à Jérusalem.
Publications :
Koyekh fun gloybn (Tel Aviv, 1968)

 

MIEDNIK, ARON (Arn Myednik, pseudonyme d’Arn Myedovnik / Miedownik, 1900-1993)
אַהרן מיעדניק
Poète, fabuliste, prosateur. Né à Varsovie. A vécu en France dans les années 1918-1993. Mort à Paris.
Ses archives se trouvent à la Maison de la culture yiddish – Bibliothèque Medem.
Publications en France :
* Poemen / פּאָעמען (Poèmes), Paris, Di goldene pave, 1952, 229 p.
* Mesholim / משלים (Fables), ill. Moyshe Bahelfer, Paris, Di goldene pave, 1952, vol. 1 : 195 p. [2 éd. la même année]
* Gezamlte shriftn : 80 yor denkenish fun a kloymersht tsivilizirtn parshoyn / געזאַמלטע שריפֿטן : 80 יאָר דענקעניש פֿון אַ כּלומרשט ציוויליזירטן פּאַרשוין (Œuvres complètes : 80 années de réflexion d’un mec “civilisé”), Paris, Di goldene pave, 1988-1989, 3 vol. (350, 350, 350 p.)
Traductions en français :
* 80 années de réflexion d’un mec “civilisé”, traduit du yiddish par Aby Wieviorka, Paris, GOPA, 1989, 206 p.

 

MIKHMAN, GEDALYE (Gilbert-Gedaliya Michmann, 1916-?)
גדליה מיכמאַן
Journaliste, mémorialiste. Né Kishinev (Moldavie). A vécu en France à partir de 1937.
Articles dans Undzer vort.
Publications en France :
* Mayn fraynd Mendl Man / מײַן פֿרײַנד מענדל מאַן (Hommage à Mendel Mann), Paris, [1978], 87 p.

 

MILNER, YOYSEF (Joseph Millner, 1887-1963)
יוסף מילנער
Journaliste. Ouvrage à thématique historique. Né en Pologne. A vécu en France dans les années 1906-1963.
Membre de la rédaction de Almanakh (Paris, 1955), édité par l’Association des écrivains et journalistes juifs de France (Fareyn fun yidishe shrayber un zhurnalistn in Frankraykh).
Publications en France :
* Yidn in Frankraykh / ייִדן אין פֿראַנקרײַך (Les Juifs en France), Paris, Kiyem, 1952, 140 p. [date sur la couverture : 1953]

Yoysef Milner. Portrait : Benn

 

MOHR, JEHIEL voir MOR, YEKHIEL

 

MOR, YEKHIEL (Jehiel Mohr, 1902-1983)
יחיאל מאָר
Poète, romancier. Né en Pologne. A vécu en France dans les années 1925?-1983. Mort à Lille.
Publications en France :
* Fun San biz Sen : lider un poemen / פֿון סאַן ביז סען : לידער און פּאָעמען (Du San à la Seine : poèmes), Paris, Oyfsnay, 1968, 142 p.
* A khaluts fun Poyln : roman / אַ חלוץ פֿון פּוילן : ראָמאַן (Haloutz de Pologne : roman), couv. : Arn Grundman, Paris, 1977, 278 p. [Impr. Impressions populaires]

 

MYEDNIK, ARN voir MIEDNIK, ARON

 

N

 

NADLER, MUNYE (Shmuel Nadler, 1908-1942)


מוניע / שמואל נאַדלער
Poète, journaliste. Né en Galicie. A vécu en France dans les années 1933-1942. Assassiné pendant la Shoah.
Publications :
Besht-simfonye (Varsovie, 1933)

P

 

PERLMAN, YANKL (Yankel Perelman, 1900?-1981)
יאַנקל פּערלמאַן
Romancier. Né à Varsovie. A vécu en France dans les années 1930-1981. Mort à Paris.
Publications en France :
* Dos yingl fun der Krokhmalne : a khronik fun a lebn / דאָס ייִנגל פֿון דער קראָכמאַלנע : אַ כראָניק פֿון אַ לעבן (Le garçon de la rue Krochmalne : chroniques d’une vie, couv. Yitskhok Rayzman, Paris, Oyfsnay, 1968, vol 1 (275 p.) [vol. 2 : Tel Aviv, Hamenora, 1971, 207 p.]
Traductions en français :
* Le gamin de la Krochmalne : chroniques d’une vie, préf. de Jean-Claude Grumberg, adaptation : Guy et Loulou Perelman [d’après une traduction de Cécile Cerf], La Garenne-Colombes, 2014, 304 p.

 

PERLMUTER, HERSH (Hershl Perlmuter, 1906-?)
הערש פּערלמוטער
Auteur des mémoires. Né à Szczerców (en yiddish : Stertsev, Pologne). A vécu en France après la Deuxième guerre mondiale.
Établi à Sosnowiec avant la Deuxième guerre mondiale. Pendant la guerre, dans le ghetto, puis à Auschwitz. Après la guerre, dans des camps de personnes déplacées en Allemagne, puis à Paris.
Une partie de ses archives se trouve à la Maison de la culture yiddish – Bibliothèque Medem.
Publications en France :
* Fun zikh un fun yenem / פֿון זיך און פֿון יענעם (Sur moi-même et des autres), Paris, 1981, 238 p.
Autres publications :
Mayn Stertsev (Tel Aviv, 1967), An aktyor in Oyshvits (Tel Aviv, 1972), Bine-maskes bay katsetler : yidish teater nokhn Khurbn (Tel Aviv, 1974)

 

PLISKIN, DOVID (1889-1942)

דוד פּליסקין
Auteur de poèmes pour enfants. A vécu en France dans les années 1924-1942. Assassiné à Auschwitz.
Publications en France :
* A kindershe melukhe / אַ קינדערשע מלוכה (Un royaume d’enfants), Paris, Tsugob-shuln bay der gezelshaft “Fraynd fun arbeter-kind”, couv. : Sh. Blum, 1937, 78 p.
* Vunderland : lider un mayselekh / וווּנדערלאַנד : לידער און מעשׂהלעך  (Pays de merveilles : poèmes et contes), Paris, Tsugob-shuln bay der gezelshaft “Fraynd fun arbeter-kind”, 1938, 75 p.

R

 

RAM, MENUKHE (pseudonyme de Rivke Waldman ; nom de jeune fille : Rivke Mirski, 1916-2000)


מנוחה ראַם
Nouvelliste, romancière. Née en Pologne. A vécu en France dans les années 1948-2000. Morte à Paris.
Ses archives se trouvent à la Maison de la culture yiddish – Bibliothèque Medem. Cliquer ici pour voir les documents numérisés.
Publications en France :
* Vayter fun trakt : dertseylung / ווײַטער פֿון טראַקט : דערציילונג (Plus loin de la route : nouvelle), coll. Minyatur-biblyotek, Paris, Alveltlekher yidisher kultur-kongres in Frankraykh, 1961, 77 p.
* In eynem a tog : dertseylungen… / אין איינעם אַ טאָג… : דערציילונגען (Un certain jour : nouvelles), Paris, Medem-biblyotek, 2000, 155 p.
Autres publications :
Vintn (Buenos Aires, 1964), Arum der verbe : dertseylungen (Tel Aviv, 1970), Shteyner : 18 dertseylungen (Tel Aviv, 1981), Ber Yodler : roman (Tel Aviv, 1990)
Traductions en français :
* Le vent qui passe, traduit du yiddish par Rachel Ertel, préf. d’Anne Philipe, Paris, Julliard, 1974, 234 p. [trad. de Vintn]
* Exils : roman
, traduit du yiddish par Nadia Déhan-Rotschild, coll. de littérature yiddish, Paris, Julliard, 1993, 233 p. [trad. de Ber Yodler]

 

RITVAS, GERSHN (1916-?)
גרשון ריטוואַס
Auteur de mémoires. Né à Saratov (Russie). A vécu en Union soviétique, puis en France.
Couvreur de profession. D’orientation communiste. Avant la Deuxième guerre mondiale, a vécu à Kaišiadorys (Koshedar, Lituanie).  Pendant la Deuxième guerre mondiale, a combattu dans les maquis en URSS, puis en France.
Publications en France :
A Yid in a natsishn uniform : di iberlebenishn fun kapitan Gregor, gevezener shef fun 352tn batalyon F.T.P.F. in Le-Pi, Hot Luar, Frankraykh / אַ ייִד אין אַ נאַצישן אוניפֿאָרם : די איבערלעבענישן פֿון קאַפּיטאַן גרעגאָר, געוועזענער שעף פֿון 352טן באַטאַליאָן פֿ.ט.פּ.פֿ אין לע־פּי, האָט לואַר, פֿראַנקרײַך (Un Juif dans un uniforme nazi : l’histoire du capitaine Gregor, l’ancien commandant du 352e bataillon FTPF à Le Puy, Haute Loire), Paris, 1971, 320 p. [Impr. Abexpress, 72 rue du Château-d’Eau, Paris 10e]

 

ROKHMAN, LEYB (Leyb Rochman, 1918-1978)


לייב ראָכמאַן
Romancier, nouvelliste, auteur de témoignages sur la Shoah. Né en Pologne. A vécu en France dans les années 1948-1950. Mort à Jérusalem.
Publications en France :
* Un in dayn blut zolstu lebn : togbukh 1943-1944 / און אין דײַן בלוט זאָלסטו לעבן : טאָגבוך 1943 – 1944 (Et dans ton sang tu vivras : journal 1943-1944), Paris, Les Amis de Minsk-Mazowiecki, 1949, 383 p.
Autres publications :
Mit blinde trit iber der erd (Tel Aviv, 1968), Der mabl : dertseylungen (Jérusalem, 1978)
Traductions en français :
* A pas aveugles de par le monde : roman, traduit du yiddish par Rachel Ertel, préface d’Aharon Appelfeld, Paris, Denoël, 2012, 828 p. [2e éd. : 2012, 866 p. ; trad. de Mit blinde trit iber der erd]
* Le déluge, traduit du yiddish et préfacé par Rachel Ertel, Paris, Buchet Chastel, 2017, 235 p. [trad. de Der mabl]

 

ROLNIK, MOYSHE (Moyshe-Khaim Rolnik, 1912-1977)
משה ראָלניק
Poète. Né en Pologne. A vécu en France dans les années 1931-1941.
Publications en France :
* Iber grenetsn / איבער גרענעצן (Par-delà des frontières), couv. : S. Blum, Paris, Yidisher shrayber-farband, 1937, 66 p.

 

ROZENBERG-JEDWAB, LENA (1925-2004)


לענאַ ראָזענבערג־יעדוואַב
Poétesse, mémorialiste. Née à Bialystok (Pologne). A vécu en France dans les années 1948-2004. Morte à Paris.
Publications en France :
* Lider fun tsar un vander / לידער פֿון צער און וואַנדער (Poèmes de chagrin et d’errance), Paris, 1998, 53 p.
* Fun heym tsu na-venad : milkhome-togbukh 1941-1945 / פֿון היים צו נע־ונד : מלחמה־טאָגבוך 1941 – 1945 (Sans feu ni lieu : carnets d’errance 1941-1945),préface de Yitskhok Niborski, couv. : Yosl Bergner, Paris, 1999, 248 p. [2e éd. de deux ouvrages, Fun heym tsu na-venad et Lider fun tsar un vander, Paris, 2002, 248, 53 p.]
Traductions en français :
* Sans feu ni lieu : carnets d’errance 1941-1945, trad. du yiddish par Evelyne Grumberg, préface de Yitskhok Niborski, postface de Rachel Ertel, Paris, Cerf, 2012, 251 p. [trad. de Fun heym tsu na-venad]

S

 

SAMBATYEN, MOYSHE (Moyshe Efrati, pseudonyme de Moyshe Krasnyanski, 1910-1968)
משה סמבטיון
Romancier, nouvelliste. Né en Ukraine. A vécu en France dans les années 1948-1958?. Mort en Israël.
Publications en France :
* A zekster veltteyl : roman / אַ זעקסטער וועלטטייל : ראָמאַן (Un sixième du monde : roman), Paris, T. Grohar, 1949-1953, vol. 1-10 [vol. 1 : Farumerte kindheyt, 1949, 346 p. ; vol. 2 : Kleyne shpan in a groyser shtot, 1949, 375 p. ; vol. 3 : A tsetribene stade, 1949, 424 p. ; vol. 4 : Farloshene shayters, 1950, 352 p. ; vol. 5 : A grus fun yener velt, 1951, 352 p. ; vol. 6 : A fargesene toyve, 1951, 368 p. ; vol. 7 : Der letster pruv, 1952, 588 p. ; vol. 8 : A farshpetikte kharote, 1952, 471 p. ; vol. 9, 1953, 599 p. ; vol. 10 (parties 1 et 2) : Di oysgebenkte heym, 1953, 743 p.]
* Partsufim un uvdes : noveln / פּרצופֿים און עובֿדות (Faits et visages), couv., page de titre : Arthur Kolnik, Paris, 1957, 407 p. [Impr. Editions polyglottes]
Autres publications :
Di Yidn fun di leymene hayzlekh : noveln (Tel Aviv, 1965), Shpendlekh fun a teyve : roman (Tel Aviv, 1967)

 

SCHWARZBARD, SHOLEM (Sholem Shvartsbard, Samuel Schwarzbard, pseudonyme : Bal-Hakhaloymes, 1886-1938)


שלום שוואַרצבאַרד / בעל־החלומות
Poète, mémorialiste. Né en Bessarabie. A vécu en France dans les années 1910-1930. Lié au mouvement anarchiste. Il gagnait sa vie en tant qu’horloger. Une partie de sa famille périt au cours des pogromes en Ukraine dans les années 1919-1921. En 1926, il assassine Simon Petlioura, dirigeant ukrainien, considére comme responsable des pogromes. En 1927, à l’issue de son procès, il est acquitté. Mort en Afrique du Sud.
Publications en France :
* Troymen un virklekhkeyt : lider / טרוימען און ווירקלעכקייט : לידער (Rêves et réalité : poèmes), Paris, 1920, 82 p. [sous le psuedonyme Bal-Hakhaloymes]
Autres publications :
In krig mit zikh aleyn… (Chicago, 1933), Inem loyf fun yorn (Chicago, 1934)
Traductions en français :
* Mémoires d’un anarchiste juif, présentées et préfacées par Michel Herman, coll. Yiddishland, Paris, Syllepse, 2010, 297 p. [comprend des poèmes de Schwarzbard traduits du yiddish par Danielle Peylet ]

 

SHALIT, KHANE (1914-2001)
חנה שליט
Poétesse. Née en Pologne. A vécu en France dans les années 1930-2001. Morte à Paris.
Publications :
In shtendikn tsapl : lider (Tel Aviv, 1980)

Khane Shalit. Portrait : Y. Rotboym

 

SHAYKOVSKI, ZOZA (Zosa Szajkowski, nom de naissance : Shayke Fridman, 1910-1978)


זאָזאַ שײַקאָווקסי
Auteur d’ouvrages historiques et linguistiques. Né en Pologne. A vécu en France dans les années 1927-1941. Mort à New York.
Auteur de nombreux articles et travaux de recherche en yiddish et en anglais. Compilateur de la bibliographie des périodiques juifs en France et dans les colonies françaises, 1789-1941 (“Biblyografye fun der yidisher prese in Frankraykh un in di kolonyes, 1789-1941”, in : Yidn in Frankraykh : shtudyes un materyaln, éd. E. Tsherikover, New York, YIVO, 1942, vol. 1, p. 245-308), précédée de son introduction “150 ans de presse juive en France” (“150 yor yidishe prese in Frankraykh”, ibid., p. 236-244)
Publications en France :
* Etyudn : tsu der geshikhte fun ayngevandertn yidishn yishev in Frankraykh / עטיודן : צו דער געשיכטע פֿון אײַנגעוואַנדערטן ייִדישן ייִשובֿ אין פֿראַנקרײַך (Etudes sur l’histoire de l’immigration juive en France), Paris, 1936-1937, 2 vol. [signé Sh. Fridman ; vol. 2 : Di profesyonele bavegung tsvishn di yidishe arbeter in Frankraykh biz 1914 ; éd. par “khaveyrim-farlag Tsuzamen”]
Autres publications :

Dos loshn fun Yidn in di arbe-kehiles fun Komta-Venesen [Comtat Venaissin] (New York, 1948), Antisemitizm in der frantseyzisher arbeter-bavegung fun furyerizm bizn sof Dreyfus-afere :  1845-1906 (New York, 1948)
Traductions en français :
* La Langue des Juifs du pape, traduit du yiddish par Michel Alessio, Valence d’Albigeois, Vent Astral, 2010, 127 p. [trad. de Dos loshn fun di Yidn...]

 

SHAYN, YOYSEF (1915-?)
יוסף שײַן
Homme de théâtre, nouvelliste, journaliste. Né à Panevėžys (Panevezh, Lituanie). A vécu en France à partir de 1962 (?).
À partir de 1935 à Moscou, où il a étudié à l’école théâtrale juive dirigé par Shloyme Mikhoels, puis à l’Académie théâtrale (diplômé en 1945). Directeur artistique du théâtre de Vilnius. En 1959, il s’est établi en Israël, où il travaillait pour le théâtre hébraïque et yiddish. En France, en 1962, co-fondateur et directeur du Parizer yidisher kunst-teater. Auteur d’articles et de travaux au sujet de théâtre et d’art.
Publications en France :
Arum moskver yidishn teater/ אַרום מאָסקווער ייִדישן טעאַטער (À propos du théâtre juif de Moscou), maquette et couv. : Marek Halter, dessin de Mikholes : A. Tischler, Paris, Di goldene pave, 1964, 258 p. [Impr. Les éditions polyglottes, 232 rue de Charenton, Paris 12e]
*
 Der komedyant oyfn shteyn : dertseylungen / דער קאָמעדיאַנט אויפֿן שטיין : דערציילונגען (Le comédien sur la pierre : nouvelles), dessin et jaquette : Marek Halter, coll. Minyatur-biblyotek, 1, Paris, Alveltlekher yidisher kultur-kongres in Frankraykh, 1971, 91 p. [Impr. Abexpress, 72 rue du Château-d’Eau, Paris 10e]

Yoysef Shayn. Portrait : M. Milberger

 

SHIVRELEV (Chiwrelew, ?-?)
שיוורעלעוו
Auteur d’ouvrages humoristiques.
Publications en France :
* Tsum lakhn shtilerheyt / צום לאַכן שטילערהייט (Pour rire silencieusement : contes humoristiques), Paris, 1947, 30 p.

 

SHLEVIN, BINYOMIN (B. Schlevin, pseudonyme de Binyomin Sheynman, 1913-1981)


בנימין שלעווין
Romancier, nouvelliste. Né en Pologne. A vécu en France dans les années 1934-1981. Mort à Paris.
Rédacteur en chef de la revue littéraire Undzer eynikeyt (Notre unité, Paris, 1958-1961).
Publications en France :
* Groye profiln : noveln / גרויע פּראָפֿילן : נאָוועלן (Profils gris : nouvelles), Paris, 1937, 126 p.
* Der marsh oyf Brisk : roman / דער מאַרש אויף בריסק : ראָמאַן (La marche sur Brisk : roman), 1938, 285 p.
* Di Yidn fun Belvil : roman / די ייִדן פֿון בעלוויל : ראָמאַן (Les Juifs de Belleville : roman), Paris, Oyfsnay, 1948, 359 p.
* Geven iz es nekhtn : roman / געווען איז עס נעכטן : ראָמאַן (C’était hier : roman), Paris, Oyfsnay, Yidishe Folksbiblyotek baym Fareyn fun poylishe Yidn, 1951, 370 p.
* Dos hoyz oyf der topoln-gas : roman / דאָס הויז אויף דער טאָפּאָלן־גאַס : ראָמאַן (La maison dans la rue des Peupliers : roman), Paris, Oyfsnay, 1955, 269 p.
* Dos tsugezogte land : roman / דאָס צוגעזאָגטע לאַנד : ראָמאַן (La terre promise : roman), Paris, Oyfsnay, 1956, 200 p.
* Di goldene iluzye : roman / די גאָלדענע אילוזיע : ראָמאַן (L’illusion d’or : roman), Paris, Aleyn, 1958, 224 p.
* Geklibene dertseylungen : 1933-1963 / געקליבענע דערציילונגען : 1933 – 1963 (Nouvelles choisies : 1933-1963), Paris, Bukh-komitet, 1964, 279 p.
* Lipe Kamashnmakher : roman / ליפּע קאַמאַשנמאַכער : ראָמאַן (Lipe Kamashnmakher : roman), Paris, Bukh-komitet, 1969, 335 p.
* Unter di shtern fun Negev : un andere dertseylungen / אונטער די שטערן פֿון נגבֿ : און אַנדערע דערציילונגען (Sous les étoiles du Néguev : et autres nouvelles), Paris, 1974, 141 p.
* Vuhin geystu, Daniel ? : roman / וווּהין גייסטו, דניאל ?  (Où vas-tu, Daniel ? : roman), Paris, Bukh-komitet, 1977, 288 p.
* Shvere gemiter : dertseylungen, dermonungen, batrakhtungen / שווערע געמיטער : דערציילונגען, דערמאָנונגען, באַטראַכטונגען (Afflictions : nouvelles, souvenirs, réflexions), Paris, Bukh-komitet, 1981, 189 p.
Autres publications :
Tsvishn vent : noveln (Varsovie, 1933), Rus un Noyme : dertseylung fun yidishn lebn in Nidershlezye (Wroclaw, 1949), Oyfn parizer bruk : roman (Varsovie, 1955), Khaveyrim fun Muranover rayon (Tel Aviv, 1961), Shotns fun Monparnas : roman (Tel Aviv, 1971)
Traductions en français :
* Les Juifs de Belleville : roman, traduit du yiddish par Marcel Arnaud, préface de Roger Ikor, coll. Les Maîtres étrangers, Paris, Nouv. éds. latines, 1956, 254 p.

 

SHMULOVITSH, MOYSHE (Smulovic, 1893-1976)
משה שמולאָוויטש
Auteur de mémoires. Né à Varsovie. Installé à Paris avant la Deuxième guerre mondiale (?). Mort à Menton.
À Varsovie, il a travaillé dans une boulangerie. Actif en tant que syndicaliste.
Publications en France :
* Varshever yorn : oytobyografishe fartseykhenungen / וואַרשעווער יאָרן : אויטאָביאָגראַפֿישע פֿאַרצייכענונגען (Les années varsoviennes : récits autobiographiques), couv. : Shmuel Blum, Paris, Oyfsnay, 1970, 426 p.

 

SHMUSHMAN, LAZAR (Lazar Smusman, 1885-?)
לאַזאַר שמושמאַן
Poète. Né en Bessarabie. A vécu en France dans les années 1930.
Publications en France :
* Poemen / פּאָעמען (Poèmes), Paris, 1963, 69 p. [titre sur la couv. : Lider (Poèmes)]

 

SHNEOUR, ZALMAN (Zalemn Shneyer, Zalman Chnéour, 1886-1959)


זלמן שניאור
Romancier, nouvelliste, poète. Né en Biélorussie. A vécu en France dans les années 1910-1914 et 1924-1941. Mort à New York.
Publications en France :
* Der shklover ger : dertseylung / דער שקלאָווער גר : דערציילונג (Le prosélyte de Chklov : nouvelle), Paris, Farlag Pariz, 1934, 58 p.
Autres publications :
A toyt (Varsovie, 1910), Gezamlte shriftn (Varsovie, 1912 ; New York, 1918), Fun dem “zeydns” kval (Berlin, 1922), Sholem-Aleykhems ayndrukn (Berlin, 1922), Ahin : roman (Berlin, 1923), Shklover Yidn : noveln (Vilnius, 1929, 1939), Feter Zhame (Vilnius, 1930), Ameratsim : Noyekh Pandre. Baym Dnyeper. Tsurik fun ostrog. Di vant. Pandres antloyfn (Varsovie, 1938-1939 ; Tel Aviv, 1969-1970), Keyser un rebe : historisher roman (New York, 1944-1952), Fertsik yor : lider un poemes, 1903-1944 (New York, 1945), A tog oylem-haze (New York, 1948), Di meshumedeste : roman (New York, 1948), Shklover kinder : dertseylungen (New York, 1951-1952), Der mamzer : vol. 1, In zavulek (New York, 1957)
Traductions en français :
* Noé Pandre / Zalman Chnéour, Paris : Gallimard, 1937, 254 p.
* Le chant du Dniéper : roman, traduit du yiddish par Fred Midal, Paris, Gallimard, 1950, 2000, 553 p. [trad. de Noyekh Pandre et Baym Dnyeper]
* Oncle Uri et les siens, traduit du yiddish par Danièle Rozenszpir-Peylet, Paris : Liana Levi, 1998, 126 p. [trad. de Shklover Yidn]

 

SHNEYERSON, YITSKHOK (Isaac Schneersohn, 1887-1969)
יצחק שניאורסאָן
Auteur d’ouvrages historiques. Né en Ukraine. A vécu en France dans les années 1919?-1969. Mort à Paris.
Publications en France :
* Lebn un kamf fun Yidn in tsarishn Rusland 1905-1917 : zikhroynes / לעבן און קאַמף פֿון ייִדן אין צאַרישן רוסלאַנד 1905 – 1917 : זכרונות (Vie et lutte des Juifs dans la Russie tsariste 1905-1917 : mémoires), Paris, Editions Poyglottes, 1968, 645 p.

 

SHOTON, KHANANEL (1884-1963)
חננאל שאָטאָן
Auteur d’ouvrages philosophiques et politiques. Né à Blaszki (Pologne). A vécu en France dans les années 1922-1963. Mort à Paris.
Lié au mouvement anarchiste.
Publications :
Filosofishe un ideologishe stires (Buenos Aires, 1959)
en tant que traducteur
Étienne de La Boétie, Frayvilike shklaferay / פֿרײַוויליקע שקלאַפֿערײַ (Discours de la servitude volontaire), traduit du français par Khananel Shoton, postface : Herman Frank, Paris – Tel Aviv, Frayer gedank / Pensée libre, 1951, 79 p. [Impr. Editions polyglottes, Paris 12e]

 

SHPAN, YANKL (nom de naissance : Yankl Shifman, Jankiel Szyfman, 1910-1943)


יאַנקל שפּאַן
Romancier. Né à Varsovie. A vécu en France dans les années 1936-1943. Assassiné pendant la Shoah.
Publications en France :
* Oyf shvern grunt : palestiner roman / אויף שווערן גרונט : פּאַלעסטינער ראָמאַן (Sur une terre inhospitalière : roman palestinien), Paris, A. B. Tserata, 1939, 256 p.

 

SHPUND, SHIMEN (1894-1966)


שמעון שפּונד
Poète. Né en Galicie. A vécu en France dans les années 1949?-1960. Mort en Israël.
Publications en France :
* Der letster fun di lamed-vov : lider / דער לעצטער פֿון די ל״ו : לידער (Le dernier des pieux : poèmes), couv. : Mané-Katz, aroysgegebn mit der hilf fun der kultur-opteylung baym JOINT in Frankraykh, Paris, Editions Polyglottes, 1950, 52 p.

 

SHRAGER, FAYVL (Fayvl Schrager, pseudonyme de Fayvl Ostrinski, 1907-1979)
פֿײַוול שראַגער
Auteur de reportages et de mémoires. Né en Biélorussie. A vécu en France dans les années 1927-1979. Mort à Paris.
Ses archives se trouvent à la Maison de la culture yiddish – Bibliothèque Medem. Cliquer ici pour voir les documents numérisés.
Publications en France :
* Oyfn rand fun tsvey tkufes : zikhroynes / אויפֿן ראַנד פֿון צוויי תּקופֿות : זכרונות (En marge de deux époques : souvenirs), couv., portrait : Benn, Paris, 1976, 327 p.
en tant que directeur
* Yidish hantbukh Pariz : vegvayzer un firer / ייִדיש האַנטבוך פּאַריז : וועגווײַזער און פֿירער (Paris : guide), unter der redaktsye fun F. Shrager, ill. Moyshe Bahelfer, Paris, Naye Prese, 1937, 191 p. [titre sur la couv. : Pariz]
Autres publications :
Yidn in Frankraykh fun khurbn tsu oyfboy (New York, 1946)
Traductions en français :
* Un militant juif, préface de Daniel Mayer, traduit du yiddish par Henry Bulawko, Paris, Les Editions Polyglottes, 1979, 249 p. [trad. de Oyfn rand fun tsvey tkufes]

 

SHTEYNZALTS, YEKHIEL (I. Steinsalz, 1881-1974)
יחיאל שטיינזאַלץ
Nouvelliste. Né à Varsovie. A vécu en France dans les années 1924-1974. Mort à Paris.
Publications en France :
* Geklibene shriftn / געקליבענע שריפֿטן (Récits choisis), Paris, 1963, 292 p. [Impr. Harpe]

 

SHTRIGLER, MORDKHE (Mordecai Strigler, Mordechaï Sztrigler, 1921-1998)


מרדכי שטריגלער
Poète, romancier, nouvelliste, auteur de témoignages. Né en Pologne. A vécu en France dans les années 1945-1952. Mort à New York.
Publications en France :
* In a fremdn dor : lider un poemen / אין אַ פֿרעמדן דור : לידער און פּאָעמען (Dans une autre génération : poèmes), Paris, Yidisher folks-farband / Ed. de l’Union populaire juive de France, 1947, 254 p.
* Di ershte libe fun Kopl Matsh : roman / די ערשטע ליבע פֿון קאָפּל מאַטש : ראָמאַן (Le premier amour de Kopl Matsh : roman), Paris,Yidisher folks-farband in Frankraykh, 1948, 171 p.
Autres publications :
Tsu aykh shvester un brider bafrayte : nokhmilkhome-problemen fun yidishn folk (New York, 1945), Maydanek (1ère partie du cycle Oysgebrente likht, Buenos Aires, 1947), In di fabrikn fun toyt (2e partie du cycle Oysgebrente likht, Buenos Aires, 1948), Verk “Tse” (3e partie du cycle Oysgebrente likht, Buenos Aires, 1950), Goyroles (4e partie du cycle Oysgebrente likht, Buenos Aires, 1952), Georemt mitn vint : historisher roman fun yidishn lebn in Poyln (Buenos Aires, 1955), Indzlen oyf der erd : noveln (New York, 1957), Shmuesn mit der tsayt (Buenos Aires, 1959-1961)
Traductions en français :
* Maidanek : lumières consumées, traduit du yiddish par Maurice Pfeffer, Bibliothèque d’études juives, Paris, Honoré Champion, 1998, 197 p.

 

SHULMAN, AVROM (1913-1999)
אַבֿרהם שולמאַן
Auteur de récits humoristiques. Né à Varsovie. A vécu en France dans les années 1950-1960. Mort à New York.
Membre de la rédaction de Almanakh (Paris, 1960), édité par l’Association des écrivains et journalistes juifs de France (Fareyn fun yidishe shrayber un zhurnalistn in Frankraykh).
Publications en France :
* Gelekhter in der nakht : humoreskes un felyetonen / געלעכטער אין דער נאַכט : הומאָרעסקעס און פֿעליעטאָנען (Un rire dans la nuit : récits humoristiques et billets d’humeur), Paris, 1953, 172 p.
* Tsvishn shvarts un vays : eseyen un felyetonen / צווישן שוואַרץ און ווײַס : עסייען און פֿעליעטאָנען (Entre noir et blanc : essais et billets d’humeur), Paris, Vayter, 1955, 175 p.
* Der himl iz nokh alts far di geter… : notitsn fun rayzes / דער הימל איז נאָך אַלץ פֿאַר די געטער : נאָטיצן פֿון רײַזעס (Le ciel est encore aux dieux : notes de voyage), Paris, 1960, 211 p.

 

SHULSHTEYN, MOYSHE (Moishe Szulsztein, Moshe Schulstein, 1911-1981)


משה שולשטיין
Poète, nouvelliste, auteur de mémoires. Né en Pologne. A vécu en France dans les années 1937-1981. Mort à Paris.
Publications en France :
* Oyfn ash fun mayn heym : lider / אויפֿן אַש פֿון מײַן היים : לידער (Sur les cendres de ma maison : poèmes), Paris, A. B. Tserata, 1945, 29 p. [2e éd. : London, 1946]
* A boym tsvishn khurves : lider un poèmes / אַ בוים צווישן חורבֿות : לידער און פּאָעמעס (Un arbre parmi les ruines : poèmes), couv. : Arthur Kolnik, Paris, Oyfsnay, 1947, 290 p.
* Tsvishn ruinen un rushtovanyes : fun a rayze in Poyln / צווישן רויִנען און רושטאָוואַניעס : פֿון אַ רײַזע אין פּוילן (Parmi les ruines et les échafaudages : d’un voyage en Pologne), Paris, Yidishe folks-biblyotek, 1949, 109 p.
* A regn-boygn iber grenetsn : lider un poemes / אַ רעגן־בויגן איבער גרענעצן : לידער און פּאָעמעס (Un arc-en-ciel au-dessus des frontières : poèmes), Paris, Yidishe folks-biblyotek, 1950, 251 p.
* Der nign fun doyres : dramatishe poeme in nayn bilder / דער ניגון פֿון דורות : דראַמאַטישע פּאָעמע אין נײַן בילדער (La mélodie des générations : poème dramatique en neuf tableaux), couv. : M. Bahelfer, aroysgegebn funem Fareyn fun poylishe Yidn in Frankraykh, Paris, Yidishe folks-biblyotek, 1950, 100 p.
* A leyter tsu der zun : lider un poemes / אַ לייטער צו דער זון : לידער און פּאָעמעס (Une échelle vers le soleil : poèmes), Paris, Oyfsnay, 1954, 237 p.
* Blumen fun badoyer : lider un poemes / בלומען פֿון באַדויער : לידער און פּאָעמעס (Fleurs de regret : poèmes), Paris, Di goldene pave, 1959, 260 p.
* Gold un fayer : mesholim un lider / גאָלד און פֿײַער : משלים און לידער (Or et feu : fables et poèmes), couv. Yitskhok Rayzman, Paris, aroysgegebn fun a komitet, 1962, 173 p.
* Baym pinkes fun Lublin : dramatisher khizoyen in a kupe ash / בײַם פּינקס פֿון לובלין : דראַמאַטישער חזיון אין אַ קופּע אַש (Devant les chroniques de Lublin : vision dramatique dans un tas de cendres), couv., ill. : Arthur Kolnik, Paris, 1966, 59 p. [2e éd., bilingue yididsh-hébreu, Paris, 1985, 96 p.]
* Geshtaltn far mayne oygn : eseyen, portretn, dermonungen / געשטאַלטן פֿאַר מײַנע אויגן : עסייען, פּאָרטרעטן, דערמאָנונגען (Visages devant mes yeux : essais, portraits, souvenir), Paris, 1971, 337 p. [Impr. Abexpress]
* Der morgn-shtern in mayn fentster : lider un poemes / דער מאָרגן־שטערן אין מײַן פֿענצער : לידער און פּאָעמעס (L’étoile du matin à ma fenêtre : poèmes), Paris, aroysgegebn mit der hilf fun a komitet, 1974, 248 p. [Impr. IM.PO]
* A ring in a ring : zamlung fun eseyen, fartseykhenungen, reportazhn / אַ רינג אין אַ רינג : זאַמלונג פֿון עסייען, פֿאַרצייכענונגען, רעפּאָרטאַזשן (Anneaux faisant chaîne : recueil d’essais, de notes, de reportages), Paris, 1975, 265 p. [Impr. IM.PO]
* Der orem fun libshaft : lider un poemes / דער אָרעם פֿון ליבשאַפֿט : לידער און פּאָעמעס (Le bras de l’amour : poèmes), couv. : Benn, Paris, aroysgegebn durkh a komitet, 1977, 307 p.
* Dort vu mayn vig iz geshtanen / דאָרט וווּ מײַן וויג איז געשטאַנען (La terre de mon berceau), couv. : Yitskhok Rayzman, Paris, aroysgegebn durkh a komitet, 1982, 352 p.
* Sod un kavone /  סוד און כּוונה (L’intention secrète), couv. : Yitskhok Rayzman, Paris, 1991, 78 p.
Autres publications :
Broyt un blay : lider (Lublin, 1934), Dos fayfl in di berg : Karpatn-lider (Varsovie, 1936), Geklibene lider (Varsovie, 1954), Iber di dekher fun Paris (Tel Aviv, 1968)
Traductions en français :
* L’or et Le feu : poèmes choisis, traduits du yiddish par Charles Dobzynski, ill. : Devi Tuszynski, Paris, Cercle Bernard Lazare, 2001, 92 p. [trad. de : Gold un fayer]

 

SHVARTSBARD, SHOLEM voir SCHWARZBARD, SHOLEM

 

SILKES, AVROM (1918-?)
אַבֿרהם סילקעס
Nouvelliste. Né en Pologne. Arrivé en France vers 1947.
Publications en France :
* A shtot oyfn Bug : noveln / אַ שטאָט אויפֿן בוג : נאָוועלן (Une ville sur la Bug : nouvelles), Paris, 1963, 157 p. [Impr. Harpe]

 

SKROBEK, ARON voir KUTNER, DOVID

 

SLOVES, KHAIM (Haïm Slovès, 1905-1988)


חיים סלאָוועס
Dramaturge, auteur d’ouvrages historiques. Né en Pologne. A vécu en France dans les années 1926-1988. Mort à Paris.
Der Troïm Teater, la troupe de la Maison de la culture yiddish, a mis en scène deux pièces de Khaim Sloves en yiddish, Di Yoynes un der valfish (Les Jonas et la baleine, 2004) et Homens mapole (La chute d’Haman, 2015).
Ses archives se trouvent à la Maison de la culture yiddish – Bibliothèque Medem. Cliquer ici pour voir les documents numérisés.
Publications en France :
* Nekome-nemer : tragedye in dray aktn, nayn bilder / נקמה־נעמער : טראַגעדיע אין דרײַ אַקטן, נײַן בילדער (Les vengeurs : tragédie en trois actes, neufs tableaux), couv. : Moyshe Bahelfer, Paris, Oyfsnay, 1947, 94 p.
* Homens mapole : folksshpil in fir aktn / המנס מפּלה : פֿאָלקסשפּיל אין פֿיר אַקטן (La défaite d’Aman : comédie en quatre actes), couv. : Arthur Kolnik, Paris, Oyfsnay, 1949, 102 p.
* Di Yoynes un der valfish : folksshpil in dray aktn / די יונהס און דער וואַלפֿיש : פֿאָלקסשפּיל אין דרײַ אַקטן (Les Jonas et la baleine : comédie en trois actes), Paris, Oyfsnay, 1953, 117 p.
* Tsen brider zaynen mir geven : drame in dray aktn / צען ברידער זײַנען מיר געווען : דראַמע אין דרײַ אַקטן (Nous étions dix frères : drame en trois actes), Paris, Oyfsnay, 1965, 135 p.
* Sovetishe yidishe melukhishkeyt / סאָוועטישע ייִדישע מלוכהשקייט (L’État juif de l’Union Soviétique), Paris, 1979, 367 p.
Autres publications :
Borekh fun Amsterdam : drame in fir aktn, nayn bilder (New York, 1956), Di milkhome fun Got : drame in dray aktn (New York, 1963), In un arum : eseyen (New York, 1970), A shlikhes keyn Moskve : dokumentn, komentarn un intermetso-mayses (New York, 1985)

 

SOSONKIN-TSHARNI, FREYDL (Freydl Tsharni, née Sosonkin, 1891-1938)


פֿריידל סאָסאָנקין־טשאַרני
Poétesse. Né à Ihumen (Biélorussie). A vécu en France (à Grasse et Menton) dans les années 1926-1938. Morte à Menton.
Publications :
Freydls lider (New York, 1943)

 

STRIGLER, MORDECAI voir SHTRIGLER, MORDKHE

 

SUTZKEVER, AVROM (Avrom Sutskever, 1913-2010)


אַבֿרהם סוצקעווער
Poète, nouvelliste, critique littéraire, auteur de mémoires. Né à Smorgon (Lituanie). A vécu en France dans les années 1946-1947. Mort à Tel Aviv.
Publications en France :
* Vilner geto : 1941-1944 / ווילנער געטאָ : 1941 – 1944 (Ghetto de Vilnius : 1941-1944), couv. : Moyshe Bahelfer, Paris, Farband fun di Vilner in Frankraykh, 1946, 230 p.
* Griner akvaryum : kurtse bashraybungen / גרינער אַקוואַריום : קורצע באַשרײַבונג / Aquarium vert : brefs récits, traduit du yiddish par Batia Baum ; postface : Heather Valencia, Paris, Bibliothèque Medem, 2013, 132, 28 p. [original yiddish et traduction française]
Autres publications :
Lider (Varsovie, 1937), Valdiks (Vilnius, 1940 ; Jérusalem, 1984), Di festung : lider un poemes (New York, 1945), Lider fun geto (New York, 1946), Fun Vilner geto (Moskve, 1946), Vilner geto : 1941-1944 (Buenos Aires, 1947), Vilner geto : kapitlen (Buenos Aires, 1948), Geheymshtot : poeme (Tel Aviv, 1948), Yidishe gas (New York, 1948), In fayer-vogn (Tel Aviv, 1952), Fun dray veltn (Buenos Aires, 1953), Sibir : poeme (Jérusalem, 1953), Ode tsu der toyb (Tel Aviv, 1955), In midber Sinay (Tel Aviv, 1957),  Oazis : lider un poemes (Tel Aviv, 1960), Gaystike erd (New York, 1961), Poetishe verk (Tel Aviv, 1963), Lider fun yam-hamoves : fun Vilner geto, vald un vander (Tel Aviv, 1968), Firkantike oysyes un mofsim : lider un poemes 1964-1967 (Tel Aviv, 1968), Tsaytike penemer : poemes un lider 1968-1970 (Tel Aviv, 1970), Di fidlroyz : lider un poemes 1970-1972 (Tel Aviv, 1974), Griner akvaryum : dertseylungen (Jérusalem, 1975), Lider fun togbukh (Tel Aviv, 1977), Dortn vu es nekhtikn di shtern (Tel Aviv, 1979), Di ershte nakht in geto (Tel Aviv, 1979), Fun alte un yunge ksav-yadn (Tel Aviv, 1982), Tsviling-bruder : lider fun togbukh 1974-1985 (Tel Aviv, 1986), Di nevue fun shvartsaplen : dertseylungen (Jérusalem, 1989), Der yoyresh fun regn (Tel Aviv, 1992), Baym leyenen penemer : dertseylungen, dermonungen, eseyen (Jérusalem, 1993), Tsevaklte vent (Tel Aviv, 1996)
Traductions en français :
* Le Ghetto de Vilna, traduit par Ch. Brenasin, couv. : M. Bahelfer, Paris, Cooped : Association des Vilnois en France, 1950, 267 p.
* Où gîtent les étoiles : œuvres en vers et en prose, préf. de Rachel Ertel, trad. du yiddish par Charles Dobzynski, Rachel Ertel et le collectif de traducteurs de l’université Paris VII, Paris, Seuil, 1988, 216 p.
* Le Ghetto de Wilno : 1941-1944, traduit du yiddish par Gilles Rozier, préface d’Annette Wieviorka, Paris, Denoël, 2013 , 382 p. [2e éd. : Tallandier, 2014]
* Aquarium vert
, peintures de Myriam Parisot-Librach, Nancy, 37. 9, 2004, [16 p.]
* Poèmes, traduits du yiddish par Rachel Ertel et Charles Dobzinsky [sic] ; Peintures et Encres Albert Hirsch, [s. l.], [2013] [Portfolio avec 6 dépliants illustrés]

SZAJKOWSKI, ZOSA voir SHAYKOVSKI, ZOZA

 

SZOTON, CHANANEL voir SHOTON, KHANANEL

 

SZTRIGLER, MORDECHAI voir SHTRIGLER, MORDKHE

 

SZULSZTEIN, MOISHE voir SHULSHTEYN, MOYSHE

 

SZYFMAN, JANKIEL voir SHPAN, YANKL

 

T

 

TEYTLBOYM, DORA (Dora Teitelbaum, Dora Teitelboim, Dora Tejtlbaum, 1914-1992)


דאָראַ טייטלבוים
Poétesse. Née à Brisk. A vécu en France (11, av. des Merisiers, Nogent sur Marne) dans les années 1950-1972. Morte à Tel Aviv.
Une partie de ses archives se trouve à la Maison de la culture yiddish – Bibliothèque Medem.
Publications en France :
* Mitn ponem tsum lebn : rayze-ayndrukn / מיטן פּנים צום לעבן : רײַזע־אײַנדרוקן (Face à la vie : impressions de voyage), Paris, Oyfsnay, 1952, 245 p.
* Di balade fun Litl Rok
/ די באַלאַדע פֿון ליטל ראָק (La ballade de Little Rock), Paris, Parizer tsaytshrift, 1959, 67 p.
* Oyfn veg tsum mentsh / אויפֿן וועג צום מענטש (En route vers l’homme), ill. Jean Lurçat, Paris – Varsovie, Yidish-bukh / Oyfsnay, 1965, 215 p. [une autre édition : Varsovie – New York, 1965, titre sur la couverture : Oyfn veg tsum mentsh, sur la page de titre : Der veg tsum mentsh]
Autres publications :
In mitn velt (New York, 1944), Himl un erd (New York, 1947), Mit oygn ofene (Buenos Aires, 1955), Gezang fun zinkzamd dor (Tel Aviv, 1973), Baym toyer fun mes-lesn : lider (Tel Aviv, 1979), Erev baginen (Tel Aviv, 1985), Shtign tsu heykhn (Tel Aviv, 1991)
Traductions en français :
* Ballade de Little-Rock, traduit du yiddish par Charles Dobzynski, bois gravé de Frans Masereel, Lyon, Armand Henneuse éditeur, 1959, 67 p.
* Le vent me parle yiddish : poèmes, traduits par Charles Dobzynski, préface de Pierre Seghers, Paris, Seghers, 1963, 119 p.
* D’un voyage en Israël, traduit du yiddish par A. Friedman, Paris, Europe, 1967, 53 p. [Tiré-à-part de la revue Europe, janvier, février, mars 1967]
* Ce temps de sable mouvant : poèmes, traduits du yiddish par Charles Dobzynski, Paris, Les Éditeurs français réunis, 1975, 157 p. [trad. de Gezang fun zinkzamd dor]
* Les clés du miracle : poèmes, adaptés du yiddish en collaboration avec l’auteur, par Ratimir Pavlovic, Paris, Nouvelles Editions Latines, 1982, 116 p.
* Réveil de l’aube : poèmes, traduit du yiddish en collaboration avec l’auteur, par Ratimir Pavlovic, Paris, F. Lanore, François Sorlot, 1987, 91 p.
* Poèmes, traduit du yiddish (en collaboration avec l’auteur) par Ratimir Pavlovic, Paris, F. Lanore, 1989, 207 p.

 

TSENDORF, YISROEL-YOYSHUE (Y. Sh. Tsendorf, Yankev-Shmuel Tsendorf, 1902-1942)


ישׂראל־יהושע צענדאָרף
Journaliste. Né à Lodz. A vécu en France dans les années 1933-1941. Assassiné à Auschwitz.
Publications :
Royte bafeln : lider (Gdansk, 1931), Lidier fun lager Pitivye [Pithiviers] : Frankraykh, may-detsember 1945 [1941] (Tel Aviv, 1987)

Y. Sh. Tsendorf au camp de Pithiviers (source : Yizker-bukh tsum ondenk fun fertsn umgekumene parizer yidishe shrayber)

 

TSHARNI, DANIEL (Daniel Charney, 1888-1959)


דניאל טשאַרני
Poète, auteur de mémoires. Né en Biélorussie. A vécu en France dans les années 1936-1941. Mort à New York.
Publications en France :
* Lider / לידער (Poèmes), ill. : Benn, Paris, A. B. Tserata, 1950, 61 p. [Impr. ABECE]
Autres publications :
Mishpokhe-khronik : memuarn (Vilnius, 1927), Vi azoy ikh kum oyf der levone ? : a rayze in di shveytsarishe berg (Vilnius, 1929), Untervegs : lider (Berlin, 1929), Der golddurshtiker keyser (Vilnius, 1931), Barg aroyf : bleter fun a lebn (Varsovie, 1935), A yortsendlik aza : 1914-1924, memuarn (New York, 1943), Oyfn shvel fun yener velt : tipn, bilder, epizodn (New York, 1947), Dukor : memuarn (Toronto, 1951), Vilne : memuarn (Buenos Aires, 1951), Libe-refleksn : 1907-1952 (Brooklyn, 1952), Di velt iz kaylekhdik (New York, 1953), A Litvak in Poyln (New York, 1955)

Daniel Tsharni. Portrait : Benn.

 

TSHARNI, FREYDL voir SOSONKIN-TSHARNI, FREYDL

 

TSINEMAN, YANKEV (Jacob Zineman, 1893-1966)


יעקבֿ צינעמאַן
Auteur d’ouvrages historiques et biographiques. Né en Galicie orientale. A vécu en France dans les années 1947-1966. Mort à Paris.
Publications en France :
* Di geshikhte fun tsienizm / די געשיכטע פֿון ציוניזם (Histoire du sionisme), Paris, 1947-1949, 2 vol. [vol. 1 : Fun di eltste tsaytn biz Teodor Hertsls toyt ; vol. 2 : Fun Teodor Hertsls toyt in 1904 biz tsu der shafung fun Medines Yisroel in 1948]
* Der fargesener novi : Maks Nordoys lebns-geshikhte, byografishe shilderung / דער פֿאַרגעסענער נבֿיא : מאַקס נאָרדויס לעבנס־געשיכטע, ביאָגראַפֿישע שילדערונג (Le prophète oublié : récit biographique de la vie de Max Nordau), Paris – New York, 1951, 302 p.
* In gerangl : eseyen, artiklen, retsenzyes
/ אין געראַנגל : עסייען, אַרטיקלען, רעצענזיעס (En lutte : essais, articles et critiques), Paris, 1952, 203 p.
* In rabonishn shotn : byografisher roman vegn dem lebn fun Karl Marks un zayn yidishn dor / אין רבנישן שאָטן : ביאָגראַפֿישער ראָמאַן וועגן דעם לעבן פֿון קאַרל מאַרקס און זײַן ייִדישן דור (Dans l’ombre des rabbins : roman biographique sur Karl Marx et sa génération juive), Paris, 1954, 221 p.
* Teodor (Binyomen Zev) Hertsl : byografishe shilderung fun zayn lebn un tetikeyt / טעאָדאָר (בנימין־זאבֿ) הערצל : ביאָגראַפֿשיע שילדערונג פֿון זײַן לעבן און טעטיקייט (Théodore Herzl : biographie), Paris, 1956, 509 p.
* Letste shriftn : 1. Der prints fun Yisroel. 2. Di shtot baym San 3. Dr Yitskhok Shiper / לעצטע שריפֿטן : 1. דער פּרינץ פֿון ישׂראל 2. די שטאָט בײַם סאַן 3. ד״ר יצחק שיפּער (Derniers écrits : L’enfance de Théodor Herzl. La ville aux bords du San. Dr. Isaac Schipper), Paris, Undzer kiyem, 1967, 169 p.
* Di geshikhte fun a revolutsye : Estraykh 1918-1922 / די געשיכטע פֿון אַ רעוואָלוציע : עסטרײַך 1918 – 1922 (Histoire d’une révolution : Autriche 1918-1922 ), traduit du polonais par Pola Tsineman, Paris, 1977, 201 p. [Impr. IM.PO]
Autres publications :
Emil Zola : dos lebn fun a shrayber un kemfer, byografishe dertseylung (Tel Aviv, 1962), Bendzhamin Dizraeli (Lord Bikonsfild) : byografishe shilderung fun zayn lebn un tetikeyt (Tel Aviv, 1971)

Yankev Tsineman. Sculpture : Mikhl Milberger.

 

TSUKER, PELTE (Pelte Cukier, ?-?)
פּעלטע צוקער
Romancier, dramaturge. Né en Pologne. A vécu en France dans les années 1930.
Publications en France :
* Kemnits, Zaksn, mayn tsveyt foterland : roman / קעמניץ, זאַקסן, מײַן צווייט פֿאָטערלאַנד : ראָמאַן (Kemnits, Saxe, ma deuxième patrie : roman), 1936
* Der kamf geyt vayter : tragedye in dray aktn / דער קאַמף גייט ווײַטער : טראַגעדיע אין דרײַ אַקטן (La lutte continue : tragédie en trois actes), Ivry, Aux Travailleurs, 1955, 134 p.
* Faksit : drame in dray aktn / פֿאַקסיט : דראַמע אין דרײַ אַקטן (Faksit : drame en trois actes), 1960, [Paris ?], 125 p.
* Shloymele : revi in 12 bilder / שלמהלע : רעווי אין 12 בילדער (Shloymele : revue en 12 tableaux), Paris, 1972, 40 p.

 

TSUKER, YOSL (Joseph Cukier, Joseph Zuker, 1912-1942)


יאָסל צוקער
Nouvelliste. Né en Pologne. A vécu en France dans les années 1926-1942. Assassiné à Auschwitz.
Publications :
A fremd lebn (Varsovie, 1939), Shriftn (Tel Aviv, 1963)

Yosl Tsuker au camp de Pithiviers (source : Yizker-bukh tsum ondenk fun fertsn umgekumene parizer yidishe shrayber)

.

V

 

VARSHAVSKI, OYZER voir WARSZAWSKI, OSER

 

VAYNBERG, YOYSEF (Joseph Weinberg, 1908-?)


יוסף ווײַנבערג
Romancier, auteur de mémoires des camps et d’écrits politiques. Né en Galicie orientale. A vécu en France à partir de 1947.
Publications en France :
en yiddish

* Der tsienizm oyf naye vegn / דער ציוניזם אויף נײַע וועגן (Le sionisme sur de nouveaux chemins), Paris, Ekho-tsinist, 1949, 47 p.
* Tsvishn Got un Fenrir
/ צווישן גאָט און פֿענריר (Entre Dieu et Fenrir), couv. : Benn, aroysgegebn durkh dem Frayen yidishn fareyn fun gevezene deportirte un internirte in Frankraykh, Paris, 1954, 285 p.
* A trer un a tfile
/ אַ טרער און אַ תּפֿילה (Une larme et une prière), Paris, 1978, 164 p.
en français :
* Les morts ne versent de larmes… : récit, traduit du yiddish par Arnold Mandel, préf. : Pierre Gascar, Paris, Sedimo, 1964, 290 p.
* Le printemps des cendres, Paris, Sedimo, 1966, 184 p.
* La vérité sur le conflit israélo-arabe, Paris, CEF, 1970, 277 p.
* Une larme, une prière,
traduit de l’hébreu par Albert Abecassis, Paris, éd. Actualités, B’nai Brith, 1985, 184 p.
Autres publications :
Dos tfue-kind : roman (Tel Aviv, 1982)

 

VEVYORKE, VOLF voir WIEVIORKA, WOLF

 

VEYTS, AVROM (Avrom Weitz, Abram Waic, 1908-1980)


אַבֿרהם ווייץ
Nouvelliste. Né en Pologne. A vécu en France dans les années 1930-1980. Mort à Paris.
Secrétaire de la rédaction de Almanakh (Paris, 1955), édité par l’Association des écrivains et journalistes juifs de France (Fareyn fun yidishe shrayber un zhurnalistn in Frankraykh).
Publications en France :
* Oysyes in blut : dertseylungen / אותיות אין בלוט : דערציילונגען (Lettres ensanglantées : nouvelles), Paris, Oyfsnay, 1948, 271 p.
* A nayer tog geyt oyf : noveln / אַ נײַער טאָג גייט אויף : נאָוועלן (Un jour nouveau se lève : nouvelles), Paris, Oyfsnay, 1952, 202 p.
* Der bahaltener Yid / דער באַהאַלטענער ייִד (Le Juif camouflé), Paris, Arbeter-heym / Le Foyer juif, 1954, 191 p.
* Der karshnboym : noveln / דער קאַרשנבוים : נאָוועלן (Le cérisier : nouvelles), Minyatur-biblyotek, Paris, Alveltlekher yidisher kultur-kongres in Frankraykh, 1961, 59 p.
* Bal-Shem-motivn un andere dertseylungen / בעל־שם־מאָטיוון און אַנדערע דערציילונגען (Motifs du Baal-Shem et autres nouvelles), Paris, Farlag Zalmen Shneyer, 1977, 237 p.
Autres publications :
Di letste geto (Buenos Aires, 1961)

Avrom Veyts. Portrait : Benn.

 

VINOGURA, BOREKH (1900-1941)


ברוך ווינאָגוראַ
Essayiste. Né en Pologne. A vécu en France dans les années 1928-1941. Assassiné pendant la Shoah.

 

VOGLER, ELKHONEN (pseudonyme d’Elkhonen Rozhanski, 1907-1969)


אלחנן וואָגלער
Poète. Né à Vilnius. A vécu en France dans les années 1949-1969. Mort à Paris.
Une partie de ses archives se trouve à la Maison de la culture yiddish – Bibliothèque Medem. Cliquer ici pour voir les documents numérisés.
Publications en France :
* Friling oyfn trakt : lider un poemen / פֿרילינג אויפֿן טראַקט : לידער און פּאָעמען (Printemps sur la route : poèmes), couv. M. Bahelfer, portrait : Benn, Paris, Farband fun di Vilner in Frankraykh, 1954, 186 p.
Autres publications :
A bletl in vint : poeme (Vilnius, 1935), Tsvey beryozes baym trakt : poeme (Vilnius, 1939)

Elkhonen Vogler. Portrait : Rafael Chwoles.

 

VOLF, YOYSEF (Yoysef Vulf, 1912-1974)
יוסף וואָלף (וווּלף)
Nouvelliste. Né en Allemagne. A vécu en France dans les années 1948-1952. Mort à Berlin.
Publications :
Leyenendik Peretsn (Buenos Aires, 1948)

 

VOLFSHOYT-DINKES, MORDKHE (Max Wolfshaut-Dinkes, 1919-?)


מרדכי וואָלפֿסהויט־דינקעס
Auteur de mémoires de la Shoah. Né en Galicie. A vécu en France à partir de 1945.
Publications en France :
* Shakh-mat : der nes fun mayn lebn, fun Pshemishl biz Terezyenshtat / שאַך־מאַט : דער נס פֿון מײַן לעבן, פֿון פּשעמישל ביז טערעזיענשטאַט (Echec et mat : Le miracle de ma vie), couv. : M. Bahelfer, Paris, 1975, 200 p. [Impr. IM. PO]
Traductions en français :
* Échec et mat : récit d’un survivant de Pchemychl en Galicie, préf. de Serge Klarsfeld, Paris, L’Association “Les Fils et Filles des Deportes Juifs de France”, 1983, 217 p.

W

 

WALDMAN, MOYSHE (1911-1996)
משה וואַלדמאַן
Poète. Né en Pologne. A vécu en France dans les années 1948-1996. Mort à Paris.
Editeur des périodiques Lomir kinder lernen : bletlekh fun a khrestomatye (Apprenons, les enfants ! : pages d’une anthologie scolaire, mensuel, Lodz, 1946-1948) et Far undzere kinder : zhurnal far yugnt un kinder (Pour nos enfants : revue pour la jeunesse et enfants, Paris, 1950-1955). Membre de la rédaction de Almanakh (Paris, 1972), édité par l’Association des écrivains et journalistes juifs de France (Fareyn fun yidishe shrayber un zhurnalistn in Frankraykh).
Ses archives se trouvent à la Maison de la culture yiddish – Bibliothèque Medem. Cliquer ici pour voir les documents numérisés.
Publications en France :
* Gang aroyf tsu Yerusholaim : poeme / גאַנג אַרויף צו ירושלים : פּאָעמע / La montée vers Jérusalem, avant-propos : Albert Stara, dessins : Z. Schreter, traduction en français : Charles Dobzynski, traduction en hébreu : Haïm Rabinzon, Paris, Farband fun mizrekh-eyropeishe Yidn / Union des juifs originaires de l’est, 1976, 24 p. [trilingue yiddish-français-hébreu]
* Z. Shreter, eyner fun Monparnas : esey, byografye, biblyografye / ז. שרעטער, איינער פֿון מאָנפּאַרנאַס : עסיי, ביאָגראַפֿיע, ביבליאָגראַפֿיע (Z. Schreter : un peintre de Montparnasse, étude, biographie et bibliographie), Paris, 1976, XXX, 108 p. [Impr. Schaechter]
en tant que directeur
* H. Leyvik : zamlbukh / ה. לייוויק : זאַמלבוך (H. Leyvik), tsuzamengeshtelt fun M. Valdman, coll. Minyatur-biblyotek, Paris, Alveltlekher yidisher kultur-kongres in Frankraykh, 1964, 125 p.
* Arye Shamri : lezikorn / אַריה שמרי : לזכּרון (A la mémoire d’Arye Shamri), tsuzamengeshtelt un aroysgegebn fun M. Valdman, Paris, 1979, 8 p. [Impr. IM. PO]
Autres publications :
Fun ale vaytn : lider-opklayb 1928-1979 (Tel Aviv, 1980)

Portrait de M. Waldman : Mikhl Milberger

 

WALDMAN, RIVKE voir RAM, MENUKHE

 

WARSZAWSKI, OSER (1898-1944)


עוזר וואַרשאַווסקי
Romancier, nouvelliste, critique d’art et de littérature. Né en Pologne, à Sochaczow. A vécu en France dans les années 1923-1941. Assassiné à Auschwitz.
Editeur de Literarishe revi : eynmoliker numer (Revue littéraire : numéro unique, Paris, 1926), co-éditeur de Khalyastre n° 2 (Paris, 1924).
Publications en France :
* Pinkhes Kremen / פּנחס קרעמען (Pinchus Krémègne), coll. Yidn-kinstler monografyes, Paris, Le Triangle, 1928, 16 p.
Autres publications :
Shmuglars : a roman in dray teyln (Varsovie, 1920, Vilnius, 1926, Buenos Aires, 1969), Shnittsayt : roman (Vilnius, 1926)
Traductions en français :
* Les Contrebandiers, trad. du yiddish : Henri Raczymow et Aby Wieviorka,coll. Domaine yiddish, Paris, Seuil, 1989, 219 p.
L’Arrière Montparnasse : nouvelles,
gouaches, aquarelles et dessins de l’auteur, Paris, Lachenal & Ritter, 1992, 71 p.
* Marc Chagall : le shtetl et le magicien, traduction du yiddish de Batia Baum et Marie Clermont, Paris, Lachenal et Ritter, 1995, 32 p.
* On ne peut pas se plaindre, ou, Résidences
, traduit du [manuscrit] yiddish par Marie Warszawski, version française revue par Lydie Lachenal et Angélique Lévi, coll. Domaine yiddish, Paris, Liana Levi, Lydie Lachenal, 1997, 126 p.
* La Grande Fauchaison : Les Contrebandiers. La Fauchaison. L’Uniforme, traduit du yiddish par Rachel Ertel, Aby Wieviorka, Henri Raczymow et Bernard Vaisbrot, postface de Rachel Ertel, Paris, Denoël & Ailleurs, 2007, 742 p.

Oser Warszawski (à droite), Yoysef Opatoshu, Peretz Markish (Paris, vers 1926)

 

WEINBERG, JOSEPH voir VAYNBERG, YOYSEF

 

WEITZ, AVROM voir VEYTS, AVROM

 

WIEVIORKA, WOLF (VOLF VEVYORKE, 1896-1945)


וואָלף וועוויאָרקע
Nouvelliste. Né en Pologne. A vécu en France dans les années 1924-1940. Assassiné à Auschwitz.
Publications en France :
* Mizrekh un mayrev : dertseylungen / מיזרח און מערבֿ : דערציילונגען (Est et Ouest : nouvelles), couv. : Sh. Blum, Paris, V. Vevyorke yubiley-komitet, 1936 [Gezamlte shriftn, vol. 1]
* Bodnloze mentshn : dertseylungen / באָדנלאָזע מענטשן : דערציילונגען (Gens sans sol : nouvelles), couv. : S. Blum, Paris, V. Vevyorke yubiley-komitet, 1937 [Gezamlte shriftn, vol. 2]
Traductions en français :
* Est et Ouest : Déracinés : nouvelles, traduites du yiddish par Batia Baum et Shmuel Bunim, Paris, Medem-biblyotek, 2004, 345 p.

 

WOLFSHAUT-DINKES, MAX voir VOLFSHOYT-DINKES, MORDKHE

 

Y

 

YANASOVITSH, YITSKHOK (I. Janasowicz, 1908-1989)

Yitskhok Yanasovitsh. Portrait : Yankl (Jacob) Markiel

יצחק יאַנאַסאָוויטש
Poète, critique littéraire, auteur pour enfants. Né en Pologne. A vécu en France dans les années 1948-1952. Mort en Israël.
Publications en France :
* A shtub in shtetl : poeme / אַ שטוב אין שטעטל : פּאָעמע (Un foyer dans la bourgade : poème), aroysgegebn mit der hilf fun der kultur-opteylung fun JOINT in Frankraykh, Paris, Bikher fun yidishn PEN-Club, 1951, 122 p. [2e éd. : Buenos Aires, 1963]
* Pesl der beser-kener : a maysele / פּעסל דער בעסער־קענער : אַ מעשׂהלע (Pesl je-sais-tout : conte), coll. Far undzere kinder, Biblyotek “A”, Paris, 1952, 15 p.
Autres publications :
Mit yidishe shrayber in Rusland (Buenos Aires, 1959), Penemer un nemen (Buenos Aires, 1971-1985), Oyf yener zayt vunder(Tel Aviv, 1974), On oysruf-tseykhns : eseyen un felyetonen (Tel Aviv, 1975), H. Leyvik : etishe akhrayes un moralisher patos (Tel Aviv [?], 1977), Dos psomim-biksl un andere dertseylugen (Tel Aviv, 1979), In pardes fun yidish : eseyen un ophandlungen (Tel Aviv, 1980), Avrom Sutskever : zayn lid un zayn proze (Tel Aviv, 1981), Lodzher yorn : mentshn, svives, gesheenishn (Tel Aviv, 1987)

 

YATSKAN, SHMUEL-YANKEV (Shmuel-Yankev Jackan, 1874-1936)


שמואל-יעקבֿ יאַצקאַן
Journaliste. Né en Lituanie. A vécu en France dans les années 1926-1936. Mort à Paris.
Éditeur du quotidien Haynt à Varsovie, puis du Parizer Haynt à Paris.

Z

 

ZAK, AVROM (1891-1980)


אַבֿרהם זאַק
Poète. Né en Biélorussie. A vécu en France dans les années 1948-1952. Mort en Argentine.
Publications en France :
* Tsvishn shotns : dertseylungen / צווישן שאָטנס : דערציילונגען (Parmi les ombres : nouvelles), couv. : Benn, Paris, Yidisher PEN-Club, 1950, 158 p.
Autres publications :
Tsvishn fir vent : lider (Varsovie, 1920), Akord (Varsovie, 1921), Unter di fligl fun toyt (Varsovie, 1921, 1923), In shotn : noveln (Varsovie, 1922), Shtot-koshmarn : lider (Varsovie, 1926), Di froy fun shtot : noveln (Varsovie, 1931), Mit ash oyfn kop (Lodz, 1947), Yorn in vander : lider un poemen (Buenos Aires, 1949), Unter heymishe himlen : pyese in dray aktn (Varsovie, 1926), In umru fun yorn (Buenos Aires, 1954), Fun ale na-venadn : lider (Buenos Aires, 1955), Knekht zenen mir geven (Buenos Aires, 1956), Oyf shlyakhn fun hefker : zikhroynes (Buenos Aires, 1958), Oyf fremder erd : lider un poemes (Buenos Aires, 1962), In onheyb fun a friling : kapitlekh zikhroynes (Buenos Aires, 1962), Oyf vegn fun goyrl : dertseylungen (Buenos Aires, 1964), In kinigraykh fun yidishn vort : eseyen un dermonungen (Buenos Aires, 1966), Fun heysn ash : lider un poemes (Buenos Aires, 1967), Geven a yidish Poyln : eseyen un dermonungen (Buenos Aires, 1968), Oyf shtile vegn : lider un poemes (Buenos Aires, 1971), In opshayn fun doyres : eseyen un dermonungen (Buenos Aires, 1973), Fun ale mayne yorn : antologye fun mayne lider un poemes (Buenos Aires, 1975), Unter di fligl fun toyt. Fonye ganev (Buenos Aires, 1982)

Avrom Zak. Portrait : Henryk Berlewi (Paris, 1952).

 

ZARITSKI, DOVID (1913-1978)
דוד זאַריצקי
Poète. Né en Biélorussie. A vécu en France dans les années 1946?-1949. Mort en Israël.
Publications en France :
* Oysgetriknte oygn / אויסגעטריקנטע אויגן (Les yeux secs), Paris, Beshar, 1947, 51 p.

 

ZELDOV, MOYSHE (M. Zeldow, pseudonyme : M. Goldin, 1901-1959)


משה זעלדאָוו
Auteur pour enfants. Né en Lituanie. A vécu en France dans les années 1923-1959. Mort à Paris.
Publications en France :
* Vos Mishel dertseylt : mayselekh un legendes / וואָס מישעל דערציילט : מעשׂהלעך און לעגענדעס (Ce que Michel raconte : contes et légendes), Paris, Oyfsnay, 1960, 124 p.

 

ZHIKHLINSKI, REYZL (Reïzl Zychlinsky, 1910-2001)


רייזל זשיכלינסקי
Poétesse. Née en Pologne. A vécu en France dans les années 1948-1951. Morte à New York.
Publications :
Tsu loytere bregn (Lodz, 1948), Shvaygndike tirn : lider (New York, 1962), Harbstike skvern : lider (New York, 1969), Di november-zun : lider un dertseylungen (New York, 1977), Naye lider (Tel Aviv, 1993)
Traductions en français :
* Portes muettes, traduit du yiddish et préfacé par Rachel Ertel, Paris, L’improviste, 2007, 269 p. [trad. de Shvaygndike tirn]

 

ZILBERBERG, NAFTOLE (1896-?)

נפֿתּלי זילבערבערג
Journaliste. Né à Varsovie. A vécu en France depuis 1947.
Éducation traditionnelle, études aux lycée de Magnus Krinski, puis à l’École polytechnique de Varsovie. Journaliste au Der Moment et à Nasz Przegląd. Comptes rendus de la presse juive pour la radio polonaise. Pendant la Deuxième guerre mondiale, quatre ans dans le Ghetto de Varsovie, puis aux camps de Majdanek, Płaszów et Flossenbürg. Libéré par l’armée américaine après dix jours d’une “marche de la mort”. À Regensburg, fondateur d’un journal pour les rescapés du Génocide, Der Regensburger Moment, puis, à Munich, membre du Département de presse du Comité central des Rescapés. À Paris, membre de la rédaction du quotidien Undzer Vort.
Publications en France :
* Der regn-boygn fun a zhurnalist tog-ayn tog-oys / דער רעגן־בויגן פֿון אַ זשורנאַליסט : טאָג־אײַן טאָג־אויס (Arc-en-ciel d’un journaliste : jour par jour), Paris, 1978, 509 p.
Atres publications :
en tant que traducteur : Florian Sokolow, Mayn foter (Tel Aviv, 1972)

 

ZINEMAN, JACOB voir TSINEMAN, YANKEV

 

ZISMAN, TANYE (1897-1993)

טאַניע זיסמאַן
Poétesse. Née à Odessa. A vécu en France dans les années 1924-1983. Morte à Paris.
Publications en France :
* Lider / לידער (Poèmes), couv. : Dovid Garfinkel, ill. : Dovid Garfinkel et Maxa Nordau, Paris, 1961, 108 p.
* Lider II / לידער 2 (Poèmes II), ill. : Adam Muszka, Paris, 1977, 180 p.

 

ZOHAR, YITSKHOK (1906-?)
יצחק זוהר
Dramaturge. Né en Ukraine. Arrivé en France vers 1947.
Publications en France :
* Muzikalishe drames iber Yisroel / מוזיקאַלישע דראַמעס איבער ישׂראל (Drames en musique sur Israël), Paris, Editions polyglottes, 1970, 2 vol. (284, 304 p.)

 

ZYCHLINSKY, REIZL voir ZHIKHLINSKI, REYZL

Haut de page